vraag en aanbod H1 t/m H4

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

lesbrief vraag en aanbod H1 t/m H4

Leerdoelen:

• Hoofdstuk 1: Zie leerdoelen blz 23
• Hoofdstuk 2 : Zie leerdoelen blz 39
• Hoofdstuk 3: Zie leerdoelen blz 61
• Hoofdstuk 4: Zie leerdoelen blz 81

Vraag en aanbod

Van individueel naar collectief

De vraag van één persoon (hoeveel broodjes wil jij bij elke prijs in de kantine) = individueel

opgeteld bij de vraag van alle andere individuen

= de collectieve vraag

Optelsom van twee (of meer) individuele vraaglijnen.

Hoe?

Stap 1 (klik hier)

Vind de laagste maximale betalingsbereidheid van de twee vraaglijnen.

Hier is dat 80 euro (Sanne).

Trek deze lijn in gedachten door naar de gezamenlijke / collectieve vraaglijn. 

Bedenk dat alleen Ilse vraag uitoefent boven 80 euro. 

Stap 2 (klik hier)

Teken de individuele vraaglijn van Ilse / de persoon met de hoogste betalingsbereidheid over in de collectieve vraaglijn.

Alleen het stuk vanaf P = 80!

Stap 3 (klik hier)

Vind de maximale vraag van de beide personen (als de prijs 0 is).

Hier 6 en 5.

Tel die op en markeer de gezamenlijke maximale vraag op de Q-as van de collectieve vraag.

Stap 4 (klik hier)

Teken het tweede deel van de collectieve vraaglijn, hier van Q = 2 en P = 80 tot Q = 11 en P = 0.

Merk op dat er een knik in de lijn zit bij P = 80.

Hoe sterk reageert de vraag

elastische vraag

Ev groter dan 1 of kleiner dan -1. Oftewel de vraag verandert sterker dan de prijs. 

inelastische vraag

De Ev ligt tussen de -1 of de 1. De vraag verandert minder sterk dan de prijs. 

volkomen inelastische vraag

De Ev = 0. De vraag verandert niet bij een prijswijziging. 

inelastische vraag en omzet

Ev = -0,5. Dus de vraag is inelastisch. De vraag zal minder hard stijgen dan de prijs daalt. Oftewel de totale omzet zal dalen. 

Voorbeeld: stel de prijs is 10 en gaat naar 9. Dus de prijs daalt met 10%. Stel Q is 10 en gaat naar 10,5. De Q stijgt met 5%. 

Ev = 5/-10 = -0,5, dus inelastisch. 

eerst was de omzet: 10 * 10 = 100

nu is de omzet: 9 * 10,5 = 94,5

Samengevat (2 van 3)

• Ev > 1, elastische vraag, omzet stijgt bij prijsdaling
• Ev = 0, volkomen inelastisch, omzet blijft gelijk bij prijsdaling
• 0 > Ev >1, inelastische vraag, omzet daalt bij prijsdaling
• Primaire goederen: inelastische vraag
• Luxe goederen: elastische vraag

Kruiselingse prijselasticiteit

   Ek = verandering hoeveelheid product A/verandering prijs product B

Hierbij is de verandering van de prijs van product B de oorzaak (onder de streep) en de verandering van de gevraagde hoeveelheid van product A het gevolg (boven de streep). 

Complementair en substitutie 

De kruiselingse prijselasticiteit van complementaire goederen is negatief. Als de prijs van koffie duurder wordt, zal de vraag naar suiker en melk dalen. 

De kruiselingse prijselasticiteit van substitutiegoederen is positief. Als de prijs van koffie duurder wordt, zal de vraag naar thee stijgen. 

Inkomenselasticiteit

De inkomenselasticiteit wordt weer op dezelfde manier berekend:

Ey = verandering hoeveelheid/verandering inkomen

De verandering inkomen is hier de oorzaak (onder de streep), de verandering hoeveelheid is hier het gevolg (boven de streep). 

Primair en luxe goederen

primair goed

Noodzakelijk voor je levensonderhoud, lage inkomenselasticiteit. Ook bij een inkomensdaling blijf je het kopen. Voorbeeld: brood. 

luxe goed

nice to have, hoge inkomenselasticiteit. Bij een inkomensdaling zul je snel minder kopen. Voorbeeld: luxe auto. 

Inferieure goederen

inferieur goed

Goederen met een negatieve inkomenselasticiteit: als je meer gaat verdienen, koop je minder. Voorbeeld: merkloze schoenen. 

drempel en verzadigingsinkomen

drempel inkomen

Luxe goederen hebben een drempel inkomen: je koopt het goed pas als je een bepaald inkomen hebt bereikt. 

verzadigingsinkomen

Primaire goederen hebben een verzadigingsinkomen. Vanaf dat inkomen geef je niet meer uit aan primaire goederen. 

Qv = -500P + 80.000
De prijs daalt van 100 naar 80
Wat is de prijselasticiteit van de vraag?
(Ey = wijziging Q (gevolg)/wijziging P (oorzaak)

1. -1,67
2. +1,67
3. -1,7
4. +1,7

om te onthouden

constante kosten (CK)
Kosten die niet afhankelijk zijn van de hoeveelheid geproduceerde goederen (Q). Bijvoorbeeld huur van het gebouw. 

variabele kosten (VK)

Kosten die wel afhankelijk zijn van de hoeveelheid geproduceerde goederen. Bijvoorbeeld materiaalkosten. 

Sleep de kosten soorten in de juiste kolom

Vaste kosten

Variabele kosten

Afschrijvingen

Verwarming gebouw

Huurkosten gebouw

Loonkosten

Benzinekosten

om te onthouden

Totale kosten functie (TK-functie)

Totale kosten = variabele kosten x Q + constante kosten

oftewel: TK = vkQ + CK

Totale opbrengsten functie (TO-functie)

Totale opbrengsten = prijs x Q 

oftewel: TO = pQ

Totale winst functie (TW-functie)

Totale winst = totale opbrengst - totale kosten

oftewel: TW = TO - TK

In hoofdstuk 3 kom je veel afkortingen tegen. Wat betekenen de volgende letters?

variabele

opbrengsten

hoeveelheid

totale

kosten

winst

constante

prijs

gemiddelde

G

q

V

K

C

P

T

W

O

Koppel de afkorting aan de formule.

TVK / q

TO - TK

GVK + GCK

P x q

TO =

TW =

GTK = 

GVK =

kostenformules

TK = 4q + 60.000

• de gemiddeld variabele kosten zijn proportioneel (4)
• de totale constante kosten zijn 60.000

GVK = 4                         GCK = 60.000/q

TVK = 4q                       TCK = 60.000

progressief / degressief

De gemiddelde variabele kosten zijn niet altijd proportioneel.

GVK = 0,5q + 3      GVK is progressief   |   [TVK = 0,5q² + 3q]

GVK = 0,5q² + 3   GVK is een dalparabool,

                                   dus eerst degressief en na de 'top' progressief 
                                    [TVK = 0,5q³ + 3q]

Doelstelling van een bedrijf

break-even = kostendekking = geen winstoogmerk

TW = 0    |    TO = TK     

GW = 0    |     GO = GTK

Doelstelling van een bedrijf

maximale totale winst 

Alleen bij proportioneel gemiddelde variabele kosten geldt:

TW is maximaal als q gelijk is aan de productiecapaciteit.

De marginale analyse

Als de (gemiddelde) variabale kosten , progressief/degressief zijn, is de winst maximaal bij de productieomvang (q) waar MO=MK.

Bij de marginale analyse kijk je naar het eerst volgende product.

Is de opbrengst van het volgende product (MO) groter dan de kosten van het volgende product (MK) dan stijgt de totale winst, dus breidt de producent de productie uit.

samenvatting

• parallellisatie, specialisatie, integratie en differentiatie zijn belangrijke begrippen die je moet kennen
• constante kosten wijzigen niet met de productiehoeveelheid, variabele kosten wel
•  TK = vkQ + CK
• TO =pQ
• TW = TO - TK
• je kan algebraisch en grafische analyseren wat de maximale winst is,  het breakeven is en de maximale omzet is