KT1; algemene geneesmiddelen/recepten/pijn week 41, les 2

• KT1 theorie
• MBO
• Studiejaar 1

KT1: week 41, les 2

Pijn/pijnstilling

&

Het recept

Lesdoel

• Je weet verschil in pijnstillers --> opiaten en niet-opiaten
• Je weet de inhoud van medicatiebewaking 
• Hoe een recept te schrijven 
• Betekenis van afkortingen op recept

Boeken

• Geneesmiddelenkennis: 

H. 1 en H. 2 (niet leren blz. 4 en tabel     2.1 (blz.23) en H.3

• Inleiding medische kennis: 

H12 .4 

• Cum laude week 41 KT1 theorie:

 Lijst met afkortingen recepten

Pijn - algemeen

• Persoonlijke beleving 
• Signaalfunctie  
• Langdurige pijn > signaalfunctie verdwijnt

Hoofdstuk 3 van geneesmiddelenkennis

Angst voor pijn en dood hebben invloed op wijze hoe pijn wordt verdragen, Bijv. kiespijn en podb

Pijn heeft een signaalfunctie; er is iets mis. Na lange tijd pijn verdwijnt deze signaalfunctie. 

Acute - en chronische pijn

Acute pijn

• Oorzaak (vaak) duidelijk
• Behandeling op basis van klachten
• (Vaak) goede reactie op pijnstillers

Chronische pijn

• Lange tijd, oorzaak niet altijd duidelijk
• Behandeling op basis van klachten en oorzaak
• Medicatie 'op de klok' 
• Wanhoop, veel ziekenhuisbezoeken
• Acupunctuur, ingrepen, zenuwblokkade, hypnose, kalmeringsmiddelen, antidepressiva etc.

Medicatiespiegel: de concentratie medicatie in het bloed.

Chronisch: reuma: behandeling pijnstiller en ontstekingsremmer. 

Op de klok: vaste tijden innemen, ter voorkoming van zeer hevige pijn waarvoor pijnstillers niet meer werken. Gevaar is dat pijn niet meer waargenomen wordt, waardoor de patiënt zich overbelast

Pijnstillers (analgetica)

Niet-opioïden

• 'Gewone' pijnstillers
• Meeste OTC
• Lichte tot matige pijn (pijnscore 0 t/m 7 - TRG wijzer)
• Pijnstillend, koorts dempend en soms ontstekingsremmend

Opioïden

• Sterke pijnstillers
• Uitsluitend op recept (opiumwetrecept)
• Hevige pijn (pijnscore 8 en hoger) én onvoldoende effect van niet-opioïden
• Bijwerking: Obstipatie, suf en ademhalingsproblemen, gewenning

analgetica = pijnbestrijding

Niet-opioïden

• Paracetamol

1.  Pijnstillend en koorts dempend
2. Geen bijwerkingen of allergieën
3. Geen interacties of contra-indicaties
4. Toxisch: chronisch gebruik of vergiftiging >  schade aan lever.
   Risicofactoren: hoge leeftijd, combi met NSAID, laag gewicht/slecht eten, nierfunctiestoornissen, >4 glazen alcohol per dag

Niet-opioïden

• NSAID's

1. Remmen vorming van prostaglandinen
2. Pijnstillend, koortsdempend en ontstekingsremmend
3. Bijwerking: maagklachten > maagzweer (maagbeschermer = preventie)
4. Interactie met antistolling! 

Acetylsalicylzuur, carbasalaatcalcium --> combi met diclofenac, ibuprofen en naproxen

Met name gebruikt bij pijn --> gewrichten/spieren/pezen.

Prostaglandinen: stofjes die vrijkomen als weefsels beschadigd zijn en deze beschadiging doorgeven aan zenuwstelsel = pijnbeleving

Sommige NSAID OTC in lage dosering

Opioïden

• Vallen onder opiumwet, gezien verslavingsrisico
•  Hevige pijn
• BV: Fentanyl en morfine

Medicatiebewaking

Alle HIS hebben medicatiebewaking.
De computer let daarbij o.a. op:

• Contra-indicatie
• Intolerantie
• Interactie
• Dubbelmedicatie

Let op: elke melding van medicatiebewaking moet met de HA worden overlegd. 

Medicatieveiligheid: Alle activiteiten gericht op juiste voorschrijving, aflevering en gebruik van medicijnen

Eerste uitgifte: Uitleg over middel en gebruik hiervan

Toediening: Controleer de juiste patientgegevens/medicijn/dosering/tijd/hoeveelheid/toediening

Contra-indicatie;

Reden om dit middel gelieve niet toe te passen.

Bij een relatieve contra-indicatie

mag het geneesmiddel onder voorwaarden worden gebruikt. Dit kan bijvoorbeeld door de dosering te verlagen.

Bij een absolute contra-indicatie

moet het gebruik van het geneesmiddel altijd worden vermeden. 

Het schrijven van een recept

In deze LessonUp leer je over Het Recept

Door middel van tekst, afbeeldingen, video's en vragen

leer je een recept schrijven en krijg je informatie over (herhaal) recepten

Gebruik hierbij het boek:

Het recept (Inleiding medische kennis: H12 .4) 

Artsen, verloskundigen en tandartsen mogen volgens de wet geneesmiddelen voorschrijven.

Sinds kort hebben ook verpleegkundig specialisten (VS) en physician assistants (PA) een voorschrijfbevoegdheid

Doktersassistenten mogen, zonder toestemming van de huisarts, geen recepten uitschrijven. Wel hebben ze een belangrijke taak in de verwerking van herhaalrecepten

Een recept moet aan een aantal wettelijke eisen voldoen!

Een recept is een opdracht aan de apotheker om een geneesmiddel af te leveren aan een patiënt

Met een recept geef je de opdracht aan de apotheker:

Neem (Recipe) geneesmiddel X uit de lade, in die sterkte en hoeveelheid en schrijf  (Signa) het volgende gebruik op het etiket

Zo krijgt een patiënt het juiste geneesmiddel met de juiste gebruiksvoorschriften!

Wat moet er wettelijk op een recept staan?

• NAW gegevens arts / voorschrijver 
• Datum
• Naam van het geneesmiddel 
• Toedieningsvorm van het middel
• Hoeveelheid / dosering van het middel
• Hoe de patiënt het middel moet gebruiken
• Naam en geboortedatum patiënt
• Paraaf of handtekening van de arts

Vervolgens kent het recept 3 receptregels (H12.4.1)

1. Achter R/  (recipe of neem) staat de naam van het middel, de

    toedieningsvorm en de hoeveelheid per toedieningsvorm

2. Achter no. (numero of aantal) of d.t.d. (geef zodanige dosis) staat de

   hoeveelheid vermeld, dus hoeveel de apotheker moet afleveren

3. Achter S/  (signa of schrijf) staat hoe de patiënt het middel moet

    gebruiken, het gebruiksvoorschrift 

Recept schrijven

Dhr. Pieters geb.datum 15-04-1070 heeft van de huisarts paracetamol voorgeschreven gekregen. 

Hij krijgt paracetamol 500mg voor 10 dagen.

Wat weet je zelf;

je weet dat een volwassen man pcm tot max. 4dd2 tabletten mag hebben van 500mg.

Opdracht klassikaal recept schrijven 

Dhr. Pieters geb. datum 10-8-1969 komt van het spr.uur af. 

De huisarts wil dat jij als ass. het recept maakt voor deze patiënt. Hij krijgt op recept Diclofenac 50mg voor 7 dagen waarbij 1 tablet per dag.

R/ Diclofenac tabl. 50mg

D.t.d. no. 7

S. 1dd1 tablet

Vervolg klassikaal recept schrijven

Dhr. Pieters geb.datum 10-08-69 krijgt ook een zalfje mee. 

Dit voor zijn eczeem. 

De zalf heet Hydrocortison 10mg/g. De tube is 30 gram. Advies van huisarts is 2 maal per dag dun opsmeren.

R/ Hydrocortison zalf 10mg/g

D. 30 gram

S. 2dd dun opsmeren

Bij kinderen!

Bij kinderen wordt hier ook het gewicht van het kind vermeld;

soms is de hoeveelheid geneesmiddel dat een kind mag hebben afhankelijk van het gewicht, b.v. bij antibiotica

Sommige middelen vallen onder de Opiumwet (H12.4.3) omdat het verslavende middelen (kunnen) zijn

Een Opiumwetrecept moet aan extra eisen voldoen!

- Alle arts én patiëntgegevens moeten volledig 

  uitgeschreven worden

- Alle cijfers moeten in letters zijn geschreven, 

 dus niet 10 mg maar tien mg; 

 dit om misbruik te voorkomen

Voor hoeveel dagen mag een recept voorgeschreven worden? (H12.4.2)

Als een patiënt een middel voor het eerst gaat gebruiken, 

een 'eerste uitgifte' krijgt de patiënt in de apotheek maar 

voor 15 dagen gebruik mee; 

zo kan bekeken worden of het middel effect heeft en/of bijwerkingen heeft

De anticonceptiepil is hierop een uitzondering; 

deze krijg je al voor een paar maanden mee

Voor hoeveel dagen mag een recept voorgeschreven worden?

Bij chronisch gebruik van een geneesmiddel mag dit geneesmiddel voor maximaal 3 maanden afgeleverd worden in de apotheek

Slaap- en kalmeringsmiddelen zijn hierop een uitzondering: deze worden voor 30 dagen voorgeschreven!

Afsluiting

Huiswerk

1. Maken:

• MBO-leren: pijn
• Oefenvragen LessonUp Cumlaude week 41 

2. Lezen/leren:

• Afkortingenlijst begrippen in Cum laude 41
• Geneesmiddelenkennis en inleiding medische kennis: zie sheet/dia 3 boeken