In deze les zitten 23 slides, met tekstslides en 2 videos.
Lesduur is: 30 min
Onderdelen in deze les
6.4 Relaties tussen soorten
Slide 1 - Tekstslide
Vandaag (en komende dagen)
Uitleg 6.3 / 6.4
Zelf:
lezen paragraaf 6.2, 6.3, 6.4
opdrachten maken (zie studiewijzer)
Slide 2 - Tekstslide
6.4 Relaties tussen soorten
Je leert
-over prooi-predator relaties, voedselketen en voedselweb.
- wat de gevolgen zijn van moeilijke afbreekbare schadelijke stoffen in een voedselketen.
- over duurzame relaties (symbiose) tussen soorten en welke drie soorten relaties er zijn.
Slide 3 - Tekstslide
Tussen de hoeveelheid predatoren en de hoeveelheid prooidieren bestaat een dynamisch evenwicht. Vaak ligt de piek van de predator rechts van die van de prooidieren. Kun je dat voor jezelf verklaren?
In BINAS 93D2 zie je nog een voorbeeld.
Slide 4 - Tekstslide
Autotrofe organismen produceren direct of indirect het voedsel voor alle andere organismen.
Deze producenten staan altijd aan de basis van een voedselketen of voedselweb.
Slide 5 - Tekstslide
voedselketen
In de voedselketen spreek je van producenten en consumenten1e, 2e, 3e,...... orde.
Let op ...
de richting van de pijltjes !!!
producent
consument 1e orde
consument 2e orde
consument 3e orde
consument 4e orde
consument 5e orde
Slide 6 - Tekstslide
voedselweb
- wie zijn de producenten?
- wie zijn de consumenten
1e, 2e, 3e of 4e orde?
- welke organismen zijn herbivoor, carnivoor of omnivoor?
- welke organismen zijn elkaars concurrentenom voedsel?
Slide 7 - Tekstslide
Slide 8 - Video
Verstoorde voedselketen
Door:
-ziekte
-gif
Heeft effect op een heel ecosysteem....
Slide 9 - Tekstslide
Silent spring (1962) Rachel Carson
In 1962 verscheen in de V.S. het boek Silent spring van Rachel Carson, waarin ze de effecten beschreef van het gebuik van insecten dodende middelen (insecticiden) in de landbouw op veel vogel populaties. (met name het middel DDT)
Het symbool van de V.S. is de American Bold Eagle en ook met deze vogelsoort ging het slecht. De schil van de eieren was door DDT zo zacht, dat de eieren door de ouders vertrapt werden in het nest.
Slide 10 - Tekstslide
Het gebruik van DDT werd verboden en de populatie is weer hesteld.
De stof DDT was, voor het in gebruik werd genomen, uitgebreid getest, onder andere op toxiciteit (giftigheid) voor de mens en allerlei diersoorten. Toch ging het mis door accumulatie.
Slide 11 - Tekstslide
accumulatie = toename van de concentratie niet goed afbreekbare stoffen (persistente stoffen) in een voedselketen.
De stof DDT is slecht afbreekbaar door organismen. Daardoor hoopt het zich, in de loop van het leven, op in het lichaam van een dier.
Wordt het dier (samen met andere dieren) opgegeten, dan komt al hun DDT in het lichaam van de predator.
In de toppredator vind je de hoogste concentratie
Slide 12 - Tekstslide
Accumulatie van persistente stoffen
Slide 13 - Tekstslide
voedselrelaties
Verschillende diersoorten en plantensoorten kunnen nauw en langere tijd met elkaar samenleven. Dit noem je symbiose
Zoek, naast de organismen, ook op welke relatie ze hebben. Het moet een ander voorbeeld dan in het boek zijn.
(op de volgende pagina's vul je je voorbeelden in. Noteer ze nu op papier)
timer
5:00
Slide 15 - Tekstslide
Mutualisme is een vorm van symbiose, waarbij allebei de soorten voordeel hebben van de relatie. Een win win situatie dus.
Voorbeelden van mutualisme
Slide 16 - Tekstslide
Commensalisme is een vorm van symbiose, waarbij één van de soorten voordeel heeft van de relatie en de ander maakt het niet zo veel uit. (geen voordeel en geen nadeel)
Commensalisme bij planten noem je epifytisme
De reiger profiteert van de insecten die op de mest afkomen en de in de omgewoelde grond zitten. Buffel heeft geen uitgesproken voordeel of nadeel
Remora vissen zwemmen mee en eten de restjes van de haai.
Slide 17 - Tekstslide
Parasitisme is een vorm van symbiose, waarbij één van de soorten voordeel heeft van de relatie en de ander een nadeel.
Voorbeelden van parasieten en gastheer
Slide 18 - Tekstslide
Een mug is geen parasiet
Maretak is een halfparasiet
Slide 19 - Tekstslide
Er zijn duidelijke verschillen tussen parasitisme en predatie.
- Meestal is de parasiet klein ten opzichte van de gastheer. De predator is meestal groot vergeleken met de prooi.
- parasiet en gastheer leven langere tijd samen; bij predator prooi is er een (eenmalige) korte ontmoeting.
- de prooi wordt gedood, de gastheer heeft schade, maar blijft in leven (een parasiet heeft niets aan een dode gastheer)
Slide 20 - Tekstslide
Slide 21 - Video
Symbiose
= langdurig samenleven van individuen van verschillende soorten