6.4 Relaties tussen soorten

6.4 Relaties tussen soorten
1 / 23
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 23 slides, met tekstslides en 2 videos.

time-iconLesduur is: 30 min

Onderdelen in deze les

6.4 Relaties tussen soorten

Slide 1 - Tekstslide

Vandaag (en komende dagen)

Uitleg  6.3 / 6.4 
Zelf:
lezen paragraaf 6.2, 6.3, 6.4
opdrachten maken (zie studiewijzer)

Slide 2 - Tekstslide

6.4 Relaties tussen soorten
Je leert 
-over prooi-predator relaties, voedselketen en voedselweb.

- wat de gevolgen zijn van moeilijke afbreekbare schadelijke stoffen in een voedselketen.

-  over duurzame relaties (symbiose) tussen soorten en welke drie soorten relaties er zijn.


Slide 3 - Tekstslide

Tussen de hoeveelheid predatoren en de hoeveelheid prooidieren bestaat een dynamisch evenwicht. Vaak ligt de piek van de predator rechts van die van de prooidieren. Kun je dat voor jezelf verklaren?
In BINAS 93D2 zie je nog een voorbeeld.

Slide 4 - Tekstslide

Autotrofe organismen produceren direct of indirect het voedsel voor alle andere organismen.

Deze producenten staan altijd aan de basis van een voedselketen of voedselweb.

Slide 5 - Tekstslide

voedselketen 
In de voedselketen spreek je van producenten en consumenten 1e, 2e, 3e,...... orde.

Let op ...
de richting van de pijltjes !!!


producent
consument 1e orde
consument 2e orde
consument 3e orde
consument 4e orde
consument 5e orde

Slide 6 - Tekstslide

voedselweb
- wie zijn de producenten?
- wie zijn de consumenten
  1e, 2e, 3e of 4e orde?
- welke organismen zijn herbivoor, carnivoor of omnivoor?

- welke organismen zijn elkaars concurrenten om voedsel?

Slide 7 - Tekstslide

Slide 8 - Video

Verstoorde voedselketen
Door:
-ziekte
-gif 

Heeft effect op een heel ecosysteem.... 

Slide 9 - Tekstslide

Silent spring (1962)     Rachel Carson                                     
In 1962 verscheen in de V.S. het boek Silent spring van Rachel Carson, waarin ze de effecten beschreef van het gebuik van insecten dodende middelen (insecticiden) in de landbouw op veel vogel populaties. (met name het middel DDT)
Het symbool van de V.S. is de American Bold Eagle en ook met deze vogelsoort ging het slecht. De schil van de eieren was door DDT zo zacht, dat de eieren door de ouders vertrapt werden in het nest.

Slide 10 - Tekstslide

Het gebruik van DDT werd verboden en de populatie is weer hesteld.
De stof DDT was, voor het in gebruik werd genomen, uitgebreid getest, onder andere op toxiciteit (giftigheid) voor de mens en allerlei diersoorten. Toch ging het mis door accumulatie.

Slide 11 - Tekstslide

accumulatie
= toename van de concentratie  niet goed afbreekbare stoffen (persistente stoffen) in een voedselketen.
De stof DDT is slecht afbreekbaar door organismen. Daardoor hoopt het zich, in de loop van het leven, op in het lichaam van een dier.
Wordt het dier (samen met andere dieren) opgegeten, dan komt al hun DDT in het lichaam van de predator.
In de toppredator vind je de hoogste concentratie

Slide 12 - Tekstslide

Accumulatie van persistente stoffen

Slide 13 - Tekstslide

voedselrelaties 
Verschillende diersoorten en plantensoorten kunnen nauw en langere tijd met elkaar samenleven. Dit noem je symbiose 

mutualisme
commensalisme
(bij planten epifytisme)
parasitisme

Slide 14 - Tekstslide

Opdracht
Zoek een voorbeeld van: 
1. mutualisme
2. commensalisme
3. parasitisme

Zoek, naast de organismen, ook op welke relatie ze hebben. Het moet een ander voorbeeld dan in het boek zijn. 
(op de volgende pagina's vul je je voorbeelden in. Noteer ze nu op papier)
timer
5:00

Slide 15 - Tekstslide

Mutualisme is een vorm van symbiose, waarbij allebei de soorten voordeel hebben van de relatie. Een win win situatie dus.
Voorbeelden van mutualisme

Slide 16 - Tekstslide

Commensalisme is een vorm van symbiose, waarbij één van de soorten voordeel heeft van de relatie en de ander maakt het niet zo veel uit. (geen voordeel en geen nadeel)
Commensalisme bij planten noem je epifytisme
De reiger profiteert van de insecten die op de mest afkomen en de in de omgewoelde grond zitten. Buffel heeft geen uitgesproken voordeel of nadeel
Remora vissen zwemmen mee en eten de restjes van de haai.

Slide 17 - Tekstslide

Parasitisme is een vorm van symbiose, waarbij één van de soorten voordeel heeft van de relatie en de ander een nadeel.
Voorbeelden van parasieten en gastheer

Slide 18 - Tekstslide

Een mug is geen parasiet


                                                  Maretak is een halfparasiet

Slide 19 - Tekstslide

Er zijn duidelijke verschillen tussen parasitisme en predatie.
-  Meestal is de parasiet klein ten opzichte van de gastheer. De predator is meestal groot vergeleken met de prooi.
- parasiet en gastheer leven langere tijd samen; bij predator prooi is er een (eenmalige) korte ontmoeting.
-  de prooi wordt gedood, de gastheer heeft schade, maar blijft in leven (een parasiet heeft niets aan een dode gastheer)

Slide 20 - Tekstslide

Slide 21 - Video

Symbiose
= langdurig samenleven van individuen van verschillende soorten

Mutualisme:  +/+
Parasitisme:   +/-
Commensalisme:  +/0  

Slide 22 - Tekstslide

Slide 23 - Tekstslide