Enkelvoudige en samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Huiswerk nakijken

Pak je schrift!!

In de volgende slides komen een aantal opgaves van het huiswerk voorbij. Noteer het antwoord dat jij hebt gegeven.

Coen draagt altijd ouderwetse spijkerbroeken, die hem overigens prima staan.

Noteer het betrekkelijk voornaam en de antecedent van het betrek. voornaamwoord.

Toen Roelof wilde printen, was het papier, dat hij net had bijgevuld, alweer op.

Noteer het betrekkelijk voornaam en de antecedent van het betrek. voornaamwoord.

In het krantje, dat vandaag verscheen, las ik over een uitbreiding van het station.

Noteer het betrekkelijk voornaamwoord en de antecedent.

Mevrouw Daniels, die vorige week een ander huis kocht, is helemaal in haar nopjes met deze aankoop.

Noteer het betrekkelijk voornaam en de antecedent van het betrek. voornaamwoord.

Welke betrekkelijk voornaamwoorden horen er op de stippellijnen?

..(1).. je aan Iris vertelde, is toch niet het geheim ...(2)... ik je toevertrouwde.

1. (1) wat - (2) die
2. (1) wat - (2) dat
3. (1) wat - (2) - wat

Welke betrek.voornaamwoorden moeten er op de stippellijnen komen?

De luchtvaartmaatschappij heeft opnieuw haar prijzen verhoogd, ....(1) ..... niet werd gewaardeerd door de klanten ...(2).... al jaren vliegen met deze maatschappij.

1. (1) dat - (2) die
2. (1) wat - (2) wie
3. (1) welke - (2) die
4. (1) wat - (2) die

Welk betrekkelijk voornaamwoord moet op de stippellijn komen?

De verkoop van het boek .... gisteren uitkwam, loopt als een trein

1. die
2. dat
3. wat

Welk betrekkelijk voornaamwoord moet op de stippellijn komen?

.... zijn billen brandt, moet op de blaren zitten.

1. Die
2. Wat
3. Wie

Opgave 3: nakijken

1. dat - betrek. vnw.

2. het - pers.vnw/ wat - betrek.vnw/ zelf - aanwijzend vnw.

3. ze - pers.vnw/ hun - bezit.vnw/ die - betrek.vnw

4. x

5. deze - aanwijz.vnw/ dat - betrek.vnw/

6. x

7. x

8. ze - pers.vnw

9. dit - aanwijz.vnw/ z'n ( = zijn) - bezit.vnw

Les 1: 

* enkelvoudige  + samengestelde zin

* hoofd- en bijzin

* voegwoorden

* vier verschillende soorten bijzinnen

Opdracht: ontleed de volgende zin!

Bij de puzzeltocht moet je letten op oranje vlaggetjes in bomen en struiken.

pv   =

ond=

wg=

lv=

mv=

bwb=

vzv=

bvb=

Enkelvoudige zin

1 persoonsvorm

1 onderwerp

1 gezegde

Ik / ga / naar school / op de fiets.

pv = ga

ow = ik

wg = ga

Samengestelde zin

twee persoonsvormen

twee onderwerpen

twee gezegdes

Voorbeeld:

Zin 1:                                                                             Zin 2:

Ik / ga / op de fiets / naar school / (omdat) / ik / niet /met de bus / naar school /kan. 

hoofdzin - bijzin

Een samengestelde zin bestaat vaak uit een hoofdzin en een bijzin (onderschikkende zin), maar kan ook uit twee hoofdzinnen (nevenschikkende zin) bestaan. 

In de hoofdzin staan het onderwerp en de persoonsvorm ALTIJD bij elkaar. De persoonsvorm staat voor in de zin (1e of 2e plaats).

In de bijzin hoeft het onderwerp niet bij de persoonsvorm te staan er kunnen zinsdelen tussen de pv en ow staan. De persoonsvorm staat vaak achter in de zin. 

Voegwoorden (vgw) bij samengestelde zinnen (zie ook blz. 254)

Nevenschikkende zin (ns.vgw): en, maar, want, ofwel en of. Bij een nevenschikkende zin kun je beide zinnen ontleden. 

Onderschikkende zin (os.vgw): of, dat, voordat, nadat, tot, als, toen, omdat, doordat, zodat (google op 'onderschikkende voegwoorden'). 

Huiswerk:

Lezen: theorie blz. 247, 248, 249, 250

Maken: blz. 250 (brug): opdracht 5 

Les 2: 

* Je kunt onbepaalde voornaamwoorden herkennen in een zin.

* Je kunt een zin redekundig en taalkundig ontleden.

* je weet dat een bijzin een onderdeel is van een hoofdzin.

Huiswerk nakijken opdracht 5

Als je gevraagd wordt om een zin te doen, doe je dit op de volgende manier: 

1) zin voorlezen

2) persoonsvormen noemen

3) je geeft aan of de zin enkelvoudig of samengesteld is

4) je geeft het voegwoord

5) je geeft aan of de zin nevenschikkend of onderschikkend is

6) bij onderschikkende zin geef je aan in welke volgorde de zin is opgebouwd (HZ-BZ of BZ - HZ).

Zin ontleden: ontleed volgens de vaste (aangeleerde) volgorde.

Omdat Bart geen andijvie lust, krijgt hij broccoli.

Enkelvoudig of samengestelde zin? Nevenschikkend of onderschikkend? 

pv =  

ow =

wg =

lv =

mv =

vzv =

bwb =

bvb =

Les 3:   

 

* herhaling: betrekkelijk- en onbepaald voornaamwoord en 

Toen bij een café het alarm afging, kwam de meldkamer van de politie een melding van inbraak binnen.

Deze zin is een / bestaat uit een...

1. HZ-BZ
2. HZ-HZ
3. BZ-HZ
4. enkelvoudige zin

Een getuige had inmiddels doorgegeven dat hij drie inbrekers had gezien.

Deze zin is een / bestaat uit een.....

1. HZ-BZ
2. BZ-HZ
3. HZ-HZ
4. enkelvoudige zin

De politie ging vanuit verschillende richtingen op weg naar het café en hield een tegemoetkomende auto aan.

Deze bestaat is een / bestaat uit een....

1. HZ-BZ
2. BZ-HZ
3. HZ-HZ
4. enkelvoudige zin

Na onderzoek werden de inzittenden van de auto door de politie gearresteerd.

Deze zin is een / bestaat uit....

1. HZ-BZ
2. BZ-HZ
3. HZ-HZ
4. enkelvoudige zin

In het café was een gokkast opengebroken, maar de schade viel nogal mee.

Deze zin is een / bestaat uit een....

1. HZ-BZ
2. BZ-HZ
3. HZ-HZ
4. enkelvoudige zin

De politie trof in de buurt veel munten aan, die de inbrekers hadden verloren.

Deze zin is een / bestaat uit....

1. HZ-BZ
2. BZ-HZ
3. HZ-HZ
4. enkelvoudige zin

Zin ontleden volgens (aangeleerd) vast schema!

Niemand heeft me verteld wat voor kleding je draagt bij zo'n gelegenheid.

enkelvoudige of samengestelde zin?

pv

ow

wg

lv

mv

bwb

bvb

Ik snap de volgende onderdelen nog niet van de afgelopen lessen.

hoofdzin - bijzin

verschillende soorten bijzinnen

betrekkelijk voornaamwoord

onbepaald voornaamwoord

redekundig ontleden (zinsdelen

taalkundig ontleden (woordsoorten)

voegwoorden

enkelvoudige zin - samengestelde zin