Leesvaardigheid: les 5

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Ga rustig zitten, pak je leesboek en start met lezen!

Wat gaan we doen?

• Terugblik
• Lesdoelen
• Uitleg vaste tekststructuren

• Aan de slag in tweetallen   (of individueel)
• Evaluatie

Lesdoelen

Aan het eind van dit uur...

• .. kun je tekstsoorten en argumentiestructuren herkennen en benoemen.

Terugblik

• Geoefend met het toepassen van leesstrategieën.

• Uitleg schrijfdoelen.

2. Vaste tekststructuren

• Een tekst is vaak opgebouwd volgens een vaste structuur.
• Het herkennen van een structuur maakt de tekst duidelijker en beter te begrijpen.

• De keuze van de schrijver voor een tekststructuur hangt af van zijn onderwerp en zijn schrijfdoel.

Welke tekststructuren ken je nog uit jaar 3?

Vaste tekststructuren

• Argumentatiestructuur
• Aspectenstructuur
• Probleem/oplossingstructuur
• Verklaringsstructuur
• Verleden/heden(/toekomst)structuur
• Voor- en nadelenstructuur
• Vraag/antwoordstructuur

Toelichting +

voorbeelden op p. 27

Kies bij elke optie de juiste structuur:

Doel = informeren

1. Je wilt verschillende kenmerken/onderdelen van je onderwerp benoemen

2. Je wilt een probleem benoemen en oplossingen beschrijven

3. Je wilt een verschijnsel uitleggen 

4. Je wilt de geschiedenis en/of toekomst van iets beschrijven

5. Je wilt de voor- en nadelen van iets beschrijven 

6. Je wilt een vraag beantwoorden 

Kies bij elke optie de juiste structuur:

Doel = OVERTUIGEN

7. Je wilt een mening of standpunt onderbouwen

8. Je wilt de voor- en nadelen van iets benoemen en de lezer overtuigen 

3. De alinea

• Een tekst is verdeeld in alinea's.

• De zin die het belangrijkste (de hoofdgedachte) van een alinea weergeeft, noem je de kernzin.

• De kernzin is vaak de eerste of de laatste zin van een alinea.

Wat is de kernzin van onderstaande alinea?
Criminaliteit en veiligheid zijn geen statische begrippen. Ze veranderen en zijn onderhevig aan modes. In de jaren vijftig en zestig werd nog actief opgetreden tegen souteneurs en uitbaters van bordelen. Vanaf 2000 kun je in Nederland legaal een bordeel runnen. Het omgekeerde geldt voor de verkoop van paddo’s. Ook de beleving van criminaliteit verandert. Veroorzaken scheldende hangjongeren overlast of bedreigen ze buurtbewoners?

1. De eerste zin
2. De laatste zin
3. De tweede zin
4. Een andere zin

Opdr. 2 (p. 27)

• Maak opdracht 2 (vr. 7 én 17 hoef je niet maken) op p. 27.     Werk bij voorkeur samen.

• Over ca. 15 min. gaan we de opdracht nakijken.

• Alles af? Kijk je werk na en ga lekker lezen in je boek.

Opdracht 2: antwoorden

1. de aantrekkelijkheid van intelligente mannen

2. B de geschiedenis

3. een uiteenzetting – Je verwacht informatie over de oorzaak van de populariteit van intelligente mannen.

Of: een betoog – Je verwacht argumenten voor de bewering in de titel dat een bruisend brein meer gewaardeerd wordt dan een lekker lijf.

4. Deel 1 Succes van de studiebol begint met alinea 2.

5. Deel 2 Verliefd op een nerd begint met alinea 6.

6. Deel 3 Eeuwige trouw begint met alinea 7.

Opdracht 2: antwoorden

8 (1) Een goed gevulde hersenpan geeft meer kansen in de maatschappij. 

   (2) Een man met hersens geeft zijn ‘slimme genen’ door aan zijn nageslacht. 

   (3) Een man met hersens kan zijn kinderen intellectueel stimuleren.

Let op: de tweede zin van deze alinea (‘Slimme mannen hebben vaker een succesvolle carrière, verdienen gemiddeld meer geld en zijn dus beter in staat een familie te helpen overleven.’) is niet goed als antwoord, omdat deze zin een uitwerking is van de eerste zin. Er wordt gevraagd naar drie van elkaar verschillende redenen.

9 (1) Elke zestien IQ-punten extra betekent 35% meer kans op een vaste partner.

   (2) Vrouwen vinden mannen met een licht nerdy karakter sexy.

10 Omdat het lange tijd niet cool was om goed te zijn in bètavakken, kozen steeds minder leerlingen voor een opleiding tot ingenieur of technicus.

Opdracht 2: antwoorden

11  Een ‘geek’ is iemand die een passie heeft voor wetenschap en technologie.

12  Ze vindt het positief dat ze goed met hem kan praten over kunst, politiek en het vakgebied van Arnoud, meteorologie. Ze vindt het minder positief dat Arnoud ook in romantische situaties nog bezig is met nadenken en verklaren, waardoor hij vergeet te genieten van het moment.

13  hun betrouwbaarheid

14  eigenschappen die je via je genen meekrijgt van je (voor)ouders

15  Alinea 7 is geen mooie slotalinea met een conclusie of samenvatting. De tekst houdt eigenlijk zomaar op, zonder mooie afronding.

16  C verklaringsstructuur 

18 - alinea 2: ‘Logisch dus dat de moderne vrouw de voorkeur geeft aan een vent met inhoud.’

     - alinea 3: ‘De uitkomst was niet verrassend.’
     - alinea 6: ‘Dombo’s die niet konden spellen en brieven schreven vol clichés waren uiteraard absolute 

       afknappers.’ 

Evaluatie

• Doel behaald? 

      

• Lesinhoud?

• Hoe verlaat je de les? Vrolijk, neutraal of moe?