10. Je kunt relaties in een voedselketen en voedselweb herkennen
11. Je kunt verschillende typen relaties tussen organismen herkennen en beschrijven
12. Je kunt uitleggen hoe ziekten en persistente gifstoffen een ecosysteem beïnvloeden
Slide 2 - Tekstslide
Autotrofe organismen produceren direct of indirect het voedsel voor alle andere organismen.
Deze producenten staan altijd aan de basis van een voedselketen of voedselweb.
Slide 3 - Tekstslide
voedselketen
In de voedselketen spreek je van producenten en consumenten1e, 2e, 3e,...... orde.
Let op!
Hoe gaan de pijltjes !!!!!!
producent
consument 1e orde
consument 2e orde
consument 3e orde
consument 4e orde
consument 5e orde
Slide 4 - Tekstslide
voedselweb
- wie zijn de producenten?
- wie zijn de consumenten
1e, 2e of 4e orde?
- welke organismen zijn herbivoor, carnivoor of omivoor?
- welke organismen zijn elkaars concurrentenom voedsel?
Slide 5 - Tekstslide
accumulatie = toenamen van de concentratie niet goed afbreekbare stoffen (perisitente stoffen) in een voedselketen.
Slide 6 - Tekstslide
voedselrelaties
Predator-prooi relatie
Symbiose
Slide 7 - Tekstslide
Tussen de hoeveelheid predatoren en de hoeveelheid prooidieren bestaat een dynamisch evenwicht. Vaak ligt de piek van de predator rechts van die van de prooidieren. Kun je dat voor jezelf verklaren?
In BINAS 93D2 zie je nog een voorbeeld.
Slide 8 - Tekstslide
Mutualisme is een vorm van symbiose, waarbij allebei de soorten voordeel hebben van de relatie. Een win win situatie dus.
Voorbeelden van mutualisme
Slide 9 - Tekstslide
Commensalisme is een vorm van symbiose, waarbij één van de soorten voordeel heeft van de relatie en de ander maakt het niet zo veel uit. (geen voordeel en geen nadeel)
Commensalisme bij planten noem je epifytisme
De reiger profiteert van de insecten die op de mest afkomen en de in de omgewoelde grond zitten. Buffel heeft geen uitgesproken voordeel of nadeel
Remora vissen zwemmen mee en eten de restjes van de haai.
Slide 10 - Tekstslide
Parasitisme is een vorm van symbiose, waarbij één van de soorten voordeel heeft van de relatie en de ander een nadeel.
Voorbeelden van parasieten en gastheer
Slide 11 - Tekstslide
Er zijn duidelijke verschillen tussen parasitisme en predatie.
- Meestal is de parasiet klein ten opzichte van de gastheer. De predator is meestal groot vergeleken met de prooi.
- parasiet en gastheer leven langere tijd samen; bij predator prooi is er een (eenmalige) korte ontmoeting.
- de prooi wordt gedood, de gastheer heeft schade, maar blijft in leven (een parasiet heeft niets aan een dode gastheer)
Slide 12 - Tekstslide
Symbiose
= langdurig samenleven van individuen van verschillende soorten
