Cursus 5 woordsoorten- § 14-betrekkelijk voornaamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Tien minuten stil lezen. Leg alleen je boek op tafel.

Planning van vandaag.

Kleine terugblik met vragen.

Eventueel huiswerk bespreken.

Uitleg Grammatica woordsoorten 'betrekkelijk voornaamwoord'.

Klassikaal leerdoel check.

Aan het werk.

 

Wat gaan we doen vandaag?

Tien minuten stil lezen. Leg alleen je boek op tafel.

Planning van vandaag.

Kleine terugblik met vragen.

Eventueel huiswerk bespreken.

Uitleg Grammatica woordsoorten 'betrekkelijk voornaamwoord'.

Klassikaal leerdoel check.

Aan het werk.

 

Wat gaan we doen vandaag?

                  10 minuten lezen

Stijl

Kun je een stuk noemen dat het meeste lijkt op het echte leven?

Is er een stukje waarin een gebeurtenis heel mooi wordt beschreven?

Heb je een mooie zin gelezen of gehoord?

Weet je nog bepaalde uitspraken van een personage?

Hoe vind je de keus van de namen van de personages?

Staat er iets in het verhaal dat volgens jou echt niet kan?

Gebruikt de schrijver moeilijke woorden?

Kun je vaak lezen wat personages tegen elkaar zeggen?

Perspectief

Wie vertelt het verhaal?

Wordt het verhaal verteld vanuit een ik-figuur?                            Aidan Chambers

Komt de verteller in het verhaal voor?

10 minuten lezen

Wanneer - Over de tijd waarin het verhaal speelt

Hoe lang duurt het verhaal?

Wordt het verhaal verteld in de volgorde waarin de gebeurtenissen plaatsvinden?

Waar zie je aan in welke tijd het verhaal speelt?

Gaat een stuk van het verhaal over de tijdsbeleving?

Gebeurt het verhaal lang geleden of nu?

Als het verhaal in een andere tijd speelt, zou je dan meer over die tijd willen weten?

Zijn er stukjes in het verhaal die lang duren, maar kort verteld worden?

Zijn er stukjes die kort duren, maar lang beschreven worden?

Als het verhaal lang geleden gebeurde, kan het dan nu nog gebeuren?

                                                                                        

                                                                                                Aidan Chambers

Tien minuten stil lezen. Leg alleen je boek op tafel.

Planning van vandaag.

Kleine terugblik met vragen.

Eventueel huiswerk bespreken.

Uitleg Grammatica woordsoorten 'betrekkelijk voornaamwoord'.

Klassikaal leerdoel check.

Aan het werk.

 

Wat gaan we doen vandaag?

Cursus 5 Grammatica woordsoorten        §14

Ik (her)ken de betrekkelijke voornaamwoorden in een zin.

Je hebt afgerond:

Grammatica woordsoorten

§2 herhaling jaar 1 (online)

§4 Aanwijzend en vragend voornaamwoord

§6 Zelfstandig, koppel- en hulpwerkwoord

§8 Vier telwoorden

§10 Zelfstandig, koppel- en hulpwerkwoord in samengestelde zin

olw  = onbepaald lidwoord                   een                    

blw  = bepaald lidwoord                       de/het

znw =  zelfstandig naamwoord: mensen, dieren, dingen, aardrijkskundige namen, eigen namen       

bn = bijvoeglijk naamwoord (geeft eigenschap of een toestand van een zn aan)               

st.bn = stoffelijk bijvoeglijk naamwoord: gouden

bw = bijwoord: Waar? -hier, daar. Wanneer? -dan, toen, morgen. Hoe? Waarom? Zegt iets over: bn, ww, een ander bw.

vz = voorzetsel: in, op, tijdens, gedurende (het feestje)

zww = zelfstandig werkwoord             100% ww : doet iets

hww = hulpwerkwoord                       <100% ww : hebben, kunnen, mogen, moeten, willen, worden, zijn, zullen.

pers. vnw = persoonlijk voornaamwoord : zij, hij, ze, jullie, het (regent)

bez.vnw = bezittelijk voornaamwoord : mijn, jouw, jullie, ons

vr. vnw = vragend voornaamwoord: wie, wat welke, wat voor (een) (4)

aanw. vnw =  voornaamwoord: dit, dat, die deze/zulke, zo'n, dergelijke/dezelfde, hetzelfde, diezelfde, datzelfde, datgene

kww = koppelwerkwoord         100% ww : is iets

(9)zijn-worden-blijven-blijken-lijken-schijnen(heten-dunken-voorkomen)

onbep.hoofdtelw = onbepaald hoofdtelwoord : veel, sommige, alle

onbep.rangtelw = onbepaald rangtelwoord : middelste, laatste, zoveelste

bep.hoofdtelw = bepaald hoofdtelwoord : vier

bep.rangtelw = bepaald rangtelwoord : tweede

vw = voegwoord os.vgw = onderschikkend voegwoord: omdat, doordat, want enz.            

                                ns.vgw = nevenschikkend voegwoord: dus, en, maar, of en want (5) 

betr. vnw = betrekkelijk voornaamwoord : de jongen, die ... / het alarm, dat ...

onbep. vnw = onbepaald voornaamwoord : alles, elke, iedereen, (n)iemand, iets, niets, sommige(n), vele(n)

tussenw. = tussenwerpsel : jakkes, ah, oh, tsjongejonge       wed.vnw = wederkerende voornaamwoorden: me, ons, zich

wedig.vnw =wederkerige voornaamwoorden: elkaar, elkander, mekaar

Terugblik vorige les m.b.v. een oefening

Noteer het werkwoord en schrijf de woordsoort erachter:

1 Het bedrijf produceert stijlproducten voor honden.

2 In het spel ga je avonturen beleven.

3 Justitie moet dit programma over drugs wel gevolgd hebben.

4 Door wie zal de volgende editie worden gepresenteerd?

5 De kinderen hadden op school een lampion gemaakt.

6 Met Angels scoorde Robbie een nummer 1- hit.

Antwoorden:

1 produceert = zww

2 ga = hww 

beleven = zww

3 moet = hww

gevolgd = zww

hebben = hww

4 zal = hww

worden = hww

gepresenteerd = zww

5 hadden = hww

gemaakt = zww

6 scoorde = zww

Tien minuten stil lezen. Leg alleen je boek op tafel.

Planning van vandaag.

Kleine terugblik met vragen.

Eventueel huiswerk bespreken.

Uitleg Grammatica woordsoorten 'betrekkelijk voornaamwoord'.

Klassikaal leerdoel check.

Aan het werk.

 

Wat gaan we doen vandaag?

Cursus 5 Grammatica woordsoorten        §14

Ik (her)ken de betrekkelijke voornaamwoorden in een zin.

Je hebt afgerond:

Grammatica woordsoorten

§2 herhaling jaar 1 (online)

§4 Aanwijzend en vragend voornaamwoord

§6 Zelfstandig, koppel- en hulpwerkwoord

§8 Vier telwoorden

§10 Zelfstandig, koppel- en hulpwerkwoord in samengestelde zin

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Bekijk de volgende zinnen op blz.232:

Met de jongen ( bijv.bijzin die daar op dat bankje zit), heeft mijn zus verkering gehad.

Het alarm ( bijv.bijzin dat je op vrijwel elke wekker vindt), is een pieper of zoemer.

Hij is de politicus ( bijv.bijzin op wie ik ga stemmen).

Er is niets ( bijv.bijzin wat ik niet durf).

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

De zinnen 1 tot en met 4 bevatten elk een bijvoeglijke bijzin. Een bijvoeglijke bijzin begint vaak met een betrekkelijk voornaamwoord (betr.vnw). Zo’n betrekkelijk voornaamwoord wijst terug naar een kern, een woord dat eerder genoemd is: het antecedent (in de voorbeeldzinnen onderstreept). 

De meest gebruikte betrekkelijke voornaamwoorden zijn die, dat, wie en wat.

Let op: woorden als waar, waarmee, waarover, waarvan, … zijn geen betrekkelijke voornaamwoorden, maar bijwoorden.

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Zo gebruik je het betrekkelijk voornaamwoord

Met het betrekkelijk voornaamwoord die verwijs je naar de-woorden (zie zin 1), met dat naar het-woorden (zie zin 2).

Let op: Als je die/dat kunt vervangen door deze of dit, is die/dat geen betrekkelijk voornaamwoord, maar een aanwijzend voornaamwoord.

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Met het betrekkelijk voornaamwoord wat verwijs je naar:

∘ een overtreffende trap na ‘het’, die niet gevolgd wordt door een zelfstandig naamwoord:

– Het noorderlicht is het mooiste (bijv.bijzin wat ik ooit heb gezien).

maar: Jij bent de mooiste die ik ken.

∘ woorden als alles, datgene, diegene, het enige, iets, niets, veel, weinig:

– Alles (bijv.bijzin wat op de site staat), is uit voorraad leverbaar.

∘ een hele zin of een deel van een zin:

– Ridouan is een ijverige leerling, wat niet gezegd kan worden van Wesley.

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Met een voorzetsel + wie verwijs je naar een persoon: door wie, voor wie enzovoort (dus niet met waar+voorzetsel: waarover, waarvoor enzovoort).

 

Dus: Syenne, van wie ik dit huisje huur, maakt een rondreis door Chili.

Niet: *Syenne, waarvan ik dit huisje huur, maakt een rondreis door Chili.

(* betekent: ongrammaticaal)

Oefening: wat zijn de betrekkelijke voornaamwoorden?

1: De jongen, die daar staat.

2: Het meisje, dat hij leuk vindt.

3: De leerlingen, die naar de stad gaan.

4: Het verlegen meisje, dat ik zag.

5: De wedstrijd, die ik gewonnen heb.

6: De leraar, die van lezen houdt.

7: De leuke meid, die jij gisteren hebt gezien.

8: Het nieuwe jurkje, dat ik heb gekocht.

9: De leuke foto, die ik heb gemaakt.

10: Het prachtige verhaal, dat Sinterklaas vertelde.

bron: Juf Melis

Antwoorden: wat zijn de betrekkelijke voornaamwoorden?

1: De jongen, die daar staat.

2: Het meisje, dat hij leuk vindt.

3: De leerlingen, die naar de stad gaan.

4: Het verlegen meisje, dat ik zag.

5: De wedstrijd, die ik gewonnen heb.

6: De leraar, die van lezen houdt.

7: De leuke meid, die jij gisteren hebt gezien.

8: Het nieuwe jurkje, dat ik heb gekocht.

9: De leuke foto, die ik heb gemaakt.

10: Het prachtige verhaal, dat Sinterklaas vertelde.

bron: Juf Melis

Vul de betrekkelijke voornaamwoorden in.

1. Coen draagt altijd ouderwetse spijkerbroeken, die hem overigens prima staan.

2. Toen Roelof wilde printen, was het papier, dat hij net had bijgevuld, alweer op.

betr.vnw=?

3. In het krantje, dat vandaag verscheen, las ik over de uitbreiding van het station.

betr. vnw=?

4. Mevrouw Daniels, die vorige week een ander huis kocht, is helemaal in haar nopjes met deze aankoop.

betr. vnw=?

Vul het juiste betr. vnw in
5. ... je aan Iris vertelde, is toch niet het geheim ... ik jou toevertrouwde?

Vul het betr. vnw in en waar het naar terugwijst :

7. De verkoop van het boek, ... gisteren uitkwam, loopt als een trein.

Cursus 5 Grammatica woordsoorten        §14

Ik (her)ken de betrekkelijke voornaamwoorden in een zin.

Je hebt afgerond:

Grammatica woordsoorten

§2 herhaling jaar 1 (online)

§4 Aanwijzend en vragend voornaamwoord

§6 Zelfstandig, koppel- en hulpwerkwoord

§8 Vier telwoorden

§10 Zelfstandig, koppel- en hulpwerkwoord in samengestelde zin

Gebruik de theorie van blz.212 bij het maken van de opdrachten. 

Maken:

Cursus 5 Grammatica woordsoorten

§14 blz. 232

opdr. 1 t/m 5

 opdr 2+ opdr.3 mag alleen met potlood in je werkboek

de rest maak je in je schrift!

Zelfstandig werken

Tien minuten zelfstandig aan het werk.

Wil je met mij samen de tweede opdracht doen? Kom maar hier...

         Maken: Cursus 5 Grammatica woordsoorten § 8 blz. 220 Opdracht 1-6

Podcast

Opdracht: Je maakt een podcast

Een podcast is een geluidsbestand dat je kunt beluisteren op een moment dat het jou uitkomt. Veel podcasts bestaan uit meerdere afleveringen; ze kunnen verschillende lengtes hebben en zijn te volgen via bijvoorbeeld je smartphone of je computer. Je vindt podcasts in een podcastapp en op diverse internetsites. De meeste radioprogramma’s kun je ook terugluisteren als podcast. 

Opdracht: Je maakt een podcast

Een podcast is een geluidsbestand dat je kunt beluisteren op een moment dat het jou uitkomt. Veel podcasts bestaan uit meerdere afleveringen; ze kunnen verschillende lengtes hebben en zijn te volgen via bijvoorbeeld je smartphone of je computer. Je vindt podcasts in een podcastapp en op diverse internetsites. De meeste radioprogramma’s kun je ook terugluisteren als podcast. 

je beschrijft enkele bijfiguren (de belangrijkste) in hun rol van tegenstander of helper

ik-perspectief/ personaal-perspectief/alwetende verteller