§5.3 Ministers en hun budgetten

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Ministers en hun budgetten

§5.3

Programma

Introductie, spullen check, absenten (5 min)

Uitleg, oefenen, bespreken §5.3 (20 min)

Uitleg, oefenen, bespreken §5.4 (20 min)

Uitleg, oefenen, bespreken §5.4 (20 min)

Afsluiting (5 min)

Overheidsuitgaven

12 ministeries hebben ieder hun eigen uitgaven:

Onderwijs, cultuur en wetenschap

Defensie

Justitie

Gemeentes

Subsidies + Heffingen om gedrag tegen te gaan of juist te bevorderen

Opdracht 

Maak opdracht 1, 3 en 5   vanaf  blz.16

Overleggen en vragen stellen is toegestaan

Tijd: 10 minuten

Klaar: Begin alvast met het huiswerk 6, 11 en 12
Resultaat: Antwoorden komen op het bord 

Begrotingstekort

Begrotingstekort = Uitgaven van het Rijk zijn groter dan inkomsten

De overheid moet dan geld bij lenen => de staatschuld wordt groter

Met Europa is afgesproken dat...

• Het begrotingstekort mag niet groter zijn dan 3% van de nationale productie (BBP)
• De staatsschuld mag niet groter zijn dan 60% van de nationale productie (BBP)

De Nationale productie = alle diensten en producten die worden gemaakt bij elkaar opgeteld

Voorbeeld

Het begrotingstekort mag niet groter zijn dan 3% van de nationale productie (BBP)

Het begrotingstekort in 2021 is €62,4 mrd

Het BBP is in 2021 €824 mrd

Bereken het begrotingstekort in procenten van het BBP.

 

€	824	1	62,4
%	100

Voorbeeld

Het begrotingstekort mag niet groter zijn dan 3% van de nationale productie (BBP)

Het begrotingstekort in 2021 is €62,4 mrd

Het BBP is in 2021 €824 mrd

Bereken het begrotingstekort in procenten van het BBP.

 1) 100 : 824 = 0,1213...

2) 0,1213... x 62,4 = 7,57

Het begrotingstekort = 7,57% van het BBP

€	824	1	62,4
%	100	0,1213	7,57

Voorbeeld

De staatsschuld mag niet groter zijn dan 60% van de nationale productie (BBP)

De staatsschuld bedroeg in 2021 €374 mrd

Het BBP is in 2021 €824 mrd

Is de hoogte van de staatschuld toegestaan volgens de regels van de EU? Leg je antwoord uit met een berekening.

€	824	1	374
%	100

Voorbeeld

De staatsschuld mag niet groter zijn dan 60% van de nationale productie (BBP)

De staatsschuld bedroeg in 2021 €374 mrd

Het BBP is in 2021 €824 mrd

Is de hoogte van de staatschuld toegestaan volgens de regels van de EU? Leg je antwoord uit met een berekening.

1) 100 : 824 = 0,1213....

2) 0,1213 x 374 = 45,39

Antwoord = ja de staatsschuld is minder dan 60% van het BBP

€	824	1	374
%	100	0,1213	45,39

Opdracht 

Maak opdracht 7, 8 en 10      vanaf    blz. 18

Overleggen en vragen stellen is toegestaan

Tijd: 12 minuten

Klaar: Begin met je huiswerk 6, 11 en 12
Resultaat: klassikaal bespreken 

De wandelende koning

Sociale zekerheid

§5.4

Sociale zekerheid

Sociale zekerheid = als je niet kunt werken door welke oorzaak dan ook heb je in Nederland meestal recht op een inkomen.

Dit is in verschillende wetten vastgelegd (opgeschreven)

Sociale zekerheid = Sociale verzekeringen (premies) + Sociale voorzieningen (belastinggeld)

Voorbeelden

Zorgverzekeringswet: 

Iedereen moet zich verplicht verzekeren tegen ziektekosten. Als je weinig verdient krijg je zorgtoeslag van de overheid.

Wet uitbetaling loon bij ziekte (Wulbz):

De werkgever moet loon doorbetalen als de werknemer ziek is. De werknemer moet meewerken aan beter worden.

Volksverzekeringen

Volksverzekeringen = sociale verzekeringen die voor iedereen gelden (Volk)

Voorbeelden:

• Als je 67 jaar oud wordt krijg je een AOW uitkering (Algemene Ouderdomswet)
• Als jouw partner overlijdt krijg je een Anw uitkering (Algemene nabestaandenwet)
• Als je in een verzorgingstehuis komt krijg je een Wlz uitkering (Wet langdurige zorg)

Sociale zekerheid = Sociale verzekeringen (premies) + Sociale voorzieningen (belastinggeld)

Werknemersverzekeringen

Werknemersverzekeringen = Sociale verzekeringen die alleen voor werknemers gelden

Voorbeelden:

Als je tijdelijk geen werk hebt, kun je in aanmerking komen voor een WW uitkering (Wet werkloosheid)

Als je niet meer kunt werken krijg je een WIA uitkering (Wet Inkomen en arbeid naar vermogen)

Sociale zekerheid = Sociale verzekeringen (premies) + Sociale voorzieningen (belastinggeld)

Bijstand

Als je nergens recht op hebt en geen werk kunt vinden heb je recht op een bijstandsuitkering

Dit wordt geregeld in de Participatiewet.

Sociale zekerheid = Sociale verzekeringen (premies) + Sociale voorzieningen (belastinggeld)

Opdracht 

Maak opdracht  1, 4 en 5    blz. 20

Overleggen en vragen stellen is toegestaan

Tijd: 10 minuten

Klaar: Begin met je huiswerk 6, 11 en 12
Resultaat: klassikaal bespreken