9.1 Spanning en stroomsterkte Les 1

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

9.1 Werken met weerstanden

Lesdoelen:

Weerstandswaarde met kleurcode bepalen.

Berekeningen met weerstanden in serie uitvoeren.

Functie en werking; potmeter, ntc, ldr, diode en led uitleggen.

De weerstand groter maken

In de elektronica gebruik je kleine weerstandjes. 

Je komt ze in allerlei schakelingen tegen.

•  Met een weerstandje kun je de spanning en de stroomsterkte die een batterij of accu levert verdelen over de verschillende onderdelen in een schakelschema (printplaat)

9.1 Werken met weerstandjes

Het lampje is geschikt voor 6 V en brandt op 6 V. 

Er vloeit een goede stroomsterkte om het lampje te

 laten branden.

Nu brandt het 6 V lampje op

9 V. Er is dus een weerstand nodig, anders brandt het lampje door,

De weerstand bepalen/berekenen

1. Door de spanning en de stroomsterkte te meten.

9.1 Werken met weerstandjes

De opstelling om weerstand te bepalen

De wet van Ohm

Je ziet:

• Als de spanning 2× zo groot wordt, wordt de stroomsterkte ook 2× zo groot.

• Als de spanning 3× zo groot wordt, wordt de stroomsterkte ook 3× zo groot.

Deze regel wordt de wet van Ohm genoemd.

De wet van Ohm en een gloeilampje

Als je het verband tussen de spanning en de stroomsterkte bij een gloeilampje meet, krijg je een afwijkend resultaat. Dat zie je in het (I,U)-diagram in de volgende slide.

 De spanning en de stroomsterkte zijn nu niet recht evenredig: als de spanning 2× zo groot wordt, blijft de stroomsterkte daar duidelijk bij achter. 

Weerstand en temperatuur

De temperatuur van de gloeidraad stijgt daarbij sterk, tot wel 2500 °C. Bij zo’n hoge temperatuur neemt de weerstand van de gloeidraad flink toe. 

Bijna alle soorten draden krijgen een grotere weerstand als hun temperatuur stijgt. 

Gebruik de volgende twee dia's.

0

De weerstand

• Een weerstand wordt gemaakt door een dun laagje koolstof op een glasstaafje aan te brengen.
• Hoe dunner het laagje koolstof, des te hoger de weerstand.
• Als de temperatuur hoger wordt, dan wordt de weerstand hoger.

9.1 Werken met weerstandjes

Kleurcode bepalen

Bij een weerstand met vier ringen geldt:

1e ring; getal

2e ring; getal

3e ring; aantal nullen er achter

4e ring; tolerantie (afwijking)

Controle vragen

De ringen op een weerstand hebben de kleur 

 geel, oranje, rood, goud.

Bepaal de weerstand.

Wat is de tolerantie ?

Wat is de maximale waarde ?

Wat is de minimale waarde ?

geel 4

oranje 3

rood twee nullen, dus 00

goud 5 %

Dus 4300 Ω is de weerstand.

De tolerantie is 5 %, dus 215 Ω

De maximale waarde is 4515Ω

De minimale waarde is 4085 Ω

Vervangingsweerstand?

1. 1,8 kΩ
2. 900 Ω
3. 9 kΩ