5.2 de overheid en de economie en 5.3 zijn wij sociaal (2025)

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3,4

Startopdracht les

1. Zet je tas op de grond.

2. Pak je werkboek, rekenmachine en pen.

3. De rest van tafel.

4. Wacht rustig tot dat we starten.

Economie 

Economie 

Wat gaan we doen?

1. Terugblik vorige les - terugblik toets
2. Uitleg Hoofdstuk 5  paragraaf 2 + zelfstandig werken BLOK 1  
   
3. Uitleg Paragraaf 3 + zelfstandig werken    BLOK 2 
4. Afsluiting
   

LET OP DIFFERINTATIE 

!

m4ec1

m4ec 2

Waar letten we samen op

1. actieve deelname in de les. Dit betekent ... 

2. voorbereid in de les. Dit betekent...

3. Gebruik telefoon. Dit betekent...

De online omgeving

        Lesson up                                                Teams

Hoofdstuk 5 Hoe werkt de overheid?

5.1 Overheid, burgers en bedrijven

5.2 De overheid & de economie.?

5.3 Zijn wij sociaal?

5.4 Geld genoeg?

Vorige les - Leerdoelen

5.1

Aan het einde van deze les weet je...

.... wat de collectieve sector en -goederen zijn.

... wat de particuliere sector is en wat het verschilt met de collectieve sector

... wat marktwerking is en welke invloed de overheid hierop algemeen gezien op kan hebben. (subsidie en accijns)

... wat privatisering is

Rekenen:

heb je de formules opgeschreven en geoefend

.. nvt

Wat is privatisering?

1. De overheid koopt een dienst of activiteit van een particulier bedrijf om hier winst mee te maken.
2. De overheid stimuleert particuliere bedrijven om meer mensen in dienst te nemen.
3. De overheid verkoopt een dienst of activiteit aan een bedrijf in de particuliere sector.
4. De overheid beschermt het privévermogen van eigenaren van bedrijven in de particuliere sector.

Wat is het doel van accijns?

1. Het gebruik ervan bevorderen
2. Het gebruik ervan afremmen

wat is de particuliersector?

1. een sector die bestaat uit burgers en bedrijven
2. de overheidssector
3. sector die geen winst wil maken
4. UWV

De overheid zorgt voor collectieve goederen. Welke reden is geen reden voor het zorgen voor collectieve goederen?

1. Zorgen dat de kwaliteit goed blijft
2. Zorgen dat de goederen betaalbaar blijven
3. Zorgen dat niet iedereen apart ervoor hoeft te betalen
4. Zorgen dat het land schoon blijft

Huiswerk

Wat ga je doen	Controle antwoorden + vragen stellen
Hoe ga je dit maken?	Keuze 1 : Klassikaal vragen stellen en nakijken Keuze 2: Zelfstandig nakijken via magister/teams antwoorden
Ben je klaar?	Bekijk alvast paragraaf 5.2
LET OP!	Stoplicht

Hoofdstuk 5 Hoe werkt de overheid?

5.1 Overheid, burgers en bedrijven

5.2 De overheid & de economie.?

5.3 Zijn wij sociaal?

5.4 Geld genoeg?

Leerdoelen

5.2

Aan het einde van deze les weet je...

... wat het Bruto Binnenlands Product is. 

.. wat economische groei en daling (recessie en eco crisis is) 
+ icm koopkracht, inflatie en reëel inkomen

... wat het CPB is en doet

... Wat het SER is en doet..

ALLEEN TE BENOEMEN ALS BELANGRIJK VOOR EINDEXAMEN:

.... wat de rol en daarmee invloed van de overheid op de economie is.

.. wat de verschillende soorten economieën zijn (plan, vrijemarkteconomie en sociale markteconomie) 

Rekenen:

heb je de formules opgeschreven en geoefend

.. nvt

Leerdoelen

5.3

Aan het einde van deze les weet je...

... wat sociale zekerheid is.

... Hoe het sociale zekerheidsstelsel is ingedeeld.

.. Wat werknemers en volksverzekeringen zijn..

... Hoe de sociale zekerheid wordt betaald. ( belasting of sociale premies)

BELANGRIJK het overzicht! opdracht 6 blz 148

Rekenen:

heb je de formules opgeschreven en geoefend

.. nvt

Verdeling in de uitleg

1. Korte instructie (bekijk het filmpje ) en dan aan de slag
   of
2. Klassikale uitleg en dan aan de slag

Hoe "stuurt" de overheid de economie van een land:

Oftewel: welke rol speelt de overheid bij de economie? We onderscheiden:

• een planeconomie
  
• een sociale markteconomie
  
• een vrijemarkteconomie
  

Planeconomie

• GEEN marktwerking
• Voorbeeld: Noord-Korea (vroeger Cuba en China)

Hier bepaalt de overheid bij elk bedrijf 

wat het produceert, hoeveel en tegen 

welke prijs.

Vrijemarkteconomie

• Wel marktwerking
  Vraag & aanbod bepalen de prijs 
• De overheid grijpt niet in met regels/wetten
• V.S. lijkt hier op 

Vrijemarkteconomie is nergens helemaal aanwezig; overal is er wel een overheid die maatregelen neemt.

Sociale markteconomie

• Wel marktwerking
  Prijzen worden bepaald door Vraag en Aanbod  (marktwerking)

Maar de overheid grijpt in met wetten en regels: 

• om basisbehoeften betaalbaar te houden 
  
• om iedereen een redelijk bestaan ('bestaansminimum') te garanderen.
  

• Denk bijvoorbeeld aan:

minimumloon en ARBOwet (§ 4.1)

sociale zekerheid (§ 5.3)  

Invloed van overheid - Samengevat

Planeconomie

Sociale markteconomie

Vrijemarkteconomie

Overheid:

Hoe goed gaat het in een land?

1. BBP
2. Economische groei 
3. Economische daling/krimp  (Recessie en Crisis)
4. Koopkracht, inflatie en Reëel inkomen

Je hebt dus 4 aantekeningen van paragraaf 1 :)

Bruto binnenlands product 

BBP: Bruto binnenlands product = de waarde van alle producten die in een land geproduceerd worden

Economische daling/krimp-> crisis 

Er is sprake van een economische crisis als de economie krimpt. Het gaat dus economisch niet goed.

We spreken van een krimp als --> er langere tijd een daling van de groei is. Die onder het gemiddelde is. Oftewel in min gaat.

herhaling Koopkracht

Als je inkomen hetzelfde blijft en de prijzen stijgen, daalt je koopkracht.

Als je inkomen stijgt en de prijzen hetzelfde blijven, stijgt je koopkracht.

Wanneer je koopkracht stijgt, kun je meer behoeften vervullen. 

Je welvaart stijgt dan.

herhaling
Inflatie

• De stijging van de gemiddelde prijs per product.
  
• Druk je uit in inflatiepercentage.
  
• Gemeten met het CPI
  (consumentenprijsindex) 
• Stel CPI 111,25 is, dan is de inflatie 11,25% ten opzichte van het basisjaar.
  

herhaling
inkomens

Nominaal inkomen: Inkomen waarbij je geen rekening houdt met inflatie.

Reëel inkomen: Inkomen waarbij je wel rekening houdt met inflatie.

Reëel inkomen = Nominaal inkomen - Inflatie

Positief = Koopkracht stijgt

Negatief = Koopkracht daalt

Aan de slag

d

Wat ga je doen	Bekijk eerst de filmpjes Daarna maak paragraaf 2 blz 142
Hoe ga je dit maken? Extra uitleg nodig? Zie powerpoint in magister Bekijk het filmpje over 1. collectieve sector, soorten economieën en adviseurs overheid 2. economische groei en krimp	Zelfstandig eerste 10 min fluisterend praten (dat betekent ik kan je niet verstaan) -> LET OP Telefoongebruik. Vragen? kom naar de uitleg tafel. 1 per keer Verlengde instructie voor sommige eerst.
Ben je klaar? (snelle werkers )	Controle vooraan. Zonder controle kan je niet verder.
LET OP!	Let op stoplicht

https://www.youtube.com/watch?v=ooogNtzlx60

https://www.youtube.com/watch?v=YUjlCmKRf5A

rustmoment

LET OP!! 

Onderdeel van je aantekening is dus het schema uit je boek bij vraag 6 op bladzijde 148

Maak deze nu als eerst :)

Verdeling in de uitleg

1. Korte instructie (zelfstandig examenopdrachten )
    en dan aan de slag
   of
2. Meedoen klassikaal (examenvragen) en dan aan de slag.

Aan de slag

d

Wat ga je doen	paragraaf 2 Opdr 6 t/m 9 blz 144 paragraaf 3 opdr 4 t/m 8
Hoe ga je dit maken? Extra uitleg nodig? Zie powerpoint in magister	Zelfstandig eerste 10 min in stilte. Vragen? kom naar de uitleg tafel. 1 per keer Verlengde instructie voor sommige eerst.
Ben je klaar? (Snelle werkers)	Maak de uitdagende opdrachten; - herhalingsopdrachten 2 en 3 blz 156
LET OP!	Let op stoplicht

Blooket

Hoe goed weten wij de begrippen.

SPELEN maar.

Afsluiting

Leerdoelen

5.2

Aan het einde van deze les weet je...

... wat het Bruto Binnenlands Product is. 

.. wat economische groei en daling (recessie en eco crisis is) 
+ icm koopkracht, inflatie en reëel inkomen

... wat het CPB is en doet

... Wat het SER is en doet..

ALLEEN TE BENOEMEN ALS BELANGRIJK VOOR EINDEXAMEN:

.... wat de rol en daarmee invloed van de overheid op de economie is.

.. wat de verschillende soorten economieën zijn (plan, vrijemarkteconomie en sociale markteconomie) 

Rekenen:

heb je de formules opgeschreven en geoefend

.. nvt

Leerdoelen

5.3

Aan het einde van deze les weet je...

... wat sociale zekerheid is.

... Hoe het sociale zekerheidsstelsel is ingedeeld.

.. Wat werknemers en volksverzekeringen zijn..

... Hoe de sociale zekerheid wordt betaald. ( belasting of sociale premies)

BELANGRIJK het overzicht! opdracht 6 blz 148

Rekenen:

heb je de formules opgeschreven en geoefend

.. nvt

Hoe vond je de les?

😒🙁😐🙂😃

De volgende les wil ik graag....

Meer uitleg

Meer zelfstandig werken

Meer afwisseling in de les

Meer iets actiefs doen

Meer uit het werkboek werken

Huiswerk

Neem je spullen mee!!

hoofdstuk 5 paragraaf 2 en 3

Eindopdracht les

1. Pak je spullen in.
2. Blijf zitten
3. Wacht rustig tot de bel.
4. Schuif je stoel aan de bel gaat.