T2 Herhaling verbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Leesvaardigheid:
Welke verbanden ken je nog?

(Tekst)verbanden en signaalwoorden

In teksten hebben zinnen en alinea's met elkaar te maken. Ze houden verband met elkaar.

Aan een signaalwoord zie je met welk verband je te maken hebt. Die woorden helpen je een tekst beter te begrijpen.

Welke verbanden hebben we tot nu toe herhaald?

• oorzaak-gevolg
• doel-middel
• opsommingen
• tegenstellingen

Oorzaak-gevolg

Een oorzaak-gevolgverband geeft aan dat er iets gebeurt, omdat er eerst iets anders is gebeurd.

Bijvoorbeeld:

Doordat het glad was op de stoep, ben ik vanmiddag gevallen.

oorzaak = het was glad op de stoep

gevolg = ik ben vanmiddag gevallen

Oorzaak-gevolg: signaalwoorden

De signaalwoorden die bij een oorzaak-gevolgverband horen, zijn bijvoorbeeld:

doordat, zodat, hierdoor, daardoor, waardoor, met als gevolg, de oorzaak hiervan is, ...

Bedenk zelf een zin met een oorzaak-gevolgverband.

Doel-middel

Als je iets wilt bereiken en je gebruikt daar iets anders voor dan noem je dat middel en doel.

Bijvoorbeeld:

Om nog op tijd bij mijn voetbaltraining te komen, ga ik toch maar fietsen in plaats van lopen.

doel = op tijd bij mijn voetbaltraining komen

middel = ik ga fietsen (in plaats van lopen)

Doel-middel: signaalwoorden

De signaalwoorden die bij een doel-middelverband horen, zijn bijvoorbeeld:

om, om ... te, met, waarmee, daarmee, hiermee, met het doel, door middel van, door, met behulp van, ...

Bedenk zelf een zin met een doel-middelverband.

Opsomming

Bij een opsomming worden er verschillende dingen, kenmerken of oorzaken achter elkaar genoemd. Deze dingen, kenmerken of oorzaken horen bij elkaar en worden vaak meteen achter elkaar genoemd. Een opsomming kan voorkomen in één zin en in meerdere zinnen.

Bijvoorbeeld:

'De executie' is een spannend boek, omdat de ontknoping lang wordt uitgesteld. Daarnaast zit het verhaal goed in elkaar. Bovendien zet deze thriller je aan het denken.

Opsomming: signaalwoorden

De signaalwoorden die bij een opsommingsverband horen, zijn bijvoorbeeld:

ten eerste, daarnaast, en, verder, ook, bovendien, allereerst, ten slotte, eveneens, tevens, in de eerste plaats, ...

Bedenk zelf een of meerdere zinnen met een opsommingsverband.

Tegenstelling

Bij een tegenstelling wordt er iets gezegd en daarna wordt het tegenovergestelde van datgene gezegd. Een schrijver zet bijvoorbeeld twee tegengestelde meningen tegenover elkaar. Of hij beschrijft verschillende kanten van iets. Een tegenstelling kan binnen één zin staan, maar ook binnen meerdere zinnen. 

Bijvoorbeeld:

'De brief van de koning' vond ik een leuke serie, maar de plot van het boek van Tonke Dragt is totáál anders en zit veel beter in elkaar.

Tegenstelling: signaalwoorden

De signaalwoorden die bij een tegenstellend verband horen, zijn bijvoorbeeld:

maar, echter, toch, hoewel, daarentegen, desondanks, daar staat tegenover dat, of...of, aan de ene kant...aan de andere kant, ...

Bedenk zelf een zin met een tegenstellend verband.

oorzaak-gevolg

doel-middel

opsommingen

tegenstellingen

waardoor

zodat

doordat

om

daarmee

met behulp van

bovendien

ten tweede

tevens

echter

hoewel

toch

Wat gaan we de komende leesvaardigheidslessen doen?

Twee "nieuwe" verbanden:

• toelichting en voorbeelden
• tijdsverband

Hoe beoordeel je bronnen op internet?

Hoe beoordeel je argumenten in overtuigende teksten?