verwijswoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Voordat we gaan beginnen...

10 minuten lezen in je leesboek

In stilte!

Pak je werkboek erbij + pen

-blz. 96: Grammatica zinsdelen.

- Je krijgt zo een opdracht.

Aan het eind van de les

- kan je de juiste verwijswoorden gebruiken

-weet je dat een woord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig kan zijn. Bij twijfel, in de toekomst: zoek het woord op en voorkom fouten. 

Startopdracht

De drie zinnen van de startopdracht bevatten elk een fout. Om welke fout gaat het?

Overleg en verbeter de fout.

blz. 96

Startopdracht: antwoord

1 deze is onjuist; het is het recept dus gebruik je het, dit of dat.

2 die is onjuist; het is het bedrijf dus gebruik je dat.

3 ze is onjuist; brandweer is enkelvoud, dus 'ze' kan niet als meervoud verwijzen. 

Het woord 'brandweer' is mannelijk of vrouwelijk. Dus:

'Zodra de brandweer arriveerde, begon hij (zij) te blussen.' 

Raar? Ja. Beter: '....., begonnen de brandweerlieden te blussen.'

Verwijzen

Met een verwijswoord wijs je terug naar een of meer woorden die eerder genoemd zijn, het antecedent. Houd rekening met geslacht en getal (enkelvoud? meervoud?).

'Karima vond in haar kookboek een lekker recept en gebruikte dat voor het menu.'

Karima= vrouwelijk, enkelvoud.

het recept = onzijdig, enkelvoud.

Verwijswoorden

Hun of hen

Hen

- Wanneer het een lijdend voorwerp is (wie/wat + wg + o)  --> Ze loopt hen tegemoet. 

- Na een voorzetsel (kast-woorden)  --> We gingen naar hen toe. // Ze stonden al op hen te wachten.

Hun

- Als het een meewerkend voorwerp is en geen voorzetsel ervoor heeft staan 

   (aan/voor + wie/wat + wg + o + lv)   We geven hun (aan hen) geen antwoord. 

- Gebruik 'hun' NOOIT als onderwerp (Hun komen ook)

-Als bezittelijk voornaamwoord: 'Het is hun boek.' (Het boek is van hen.)

Geef de juiste vorm aan.

De kinderen gingen hun vader in de gevangenis bezoeken, maar de man wilde hen/hun niet zien.

1. hen
2. hun

Uitleg

De kinderen gingen hun vader in de gevangenis bezoeken, maar de man wilde hen niet zien.

Hen = lijdend voorwerp

 -> verwijst naar de kinderen

 -> achterhalen wat de kinderen voor zinsdeel is

         - wilde zien=wg, de man=ond, hen=lv

Geef de juiste vorm aan.

Toen de docenten de trainingen bezochten, boden de trainers hen/hun een lunch aan.

1. hen
2. hun

Uitleg

Toen de docenten de trainingen bezochten, boden de trainers hun een lunch aan.

Hun = meewerkend voorwerp (aan hen)

 -> verwijst naar de docenten

 -> achterhalen wat de docenten voor zinsdeel is

         - boden aan=wg, de trainers=ond, een lunch=lv, hun=mw

Dat of wat

Gebruik dat als je verwijst naar een het-woord

   vb. Het prachtige huis dat daar staat........

Gebruik wat als je verwijst naar:

 - een overtreffende trap (het mooiste wat ik ooit heb gezien)

 - een onbepaald voornaamwoord (hij heeft iets wat ik ook graag wil hebben) 

 - een hele zin (De sporters hebben zich goed ingezet tijdens de training, wat de trainers positief vonden)

Kies het juiste antwoord: ... is het allermoeilijkste ... ik ooit heb gedaan.

1. dat/ dat
2. wat / dat
3. wat / wat
4. dat / wat

Het kleine meisje, .... ik heb helpen oversteken, was heel vrolijk

1. wat
2. dat
3. die
4. deze

Het laatste...ik doe is de hond uitlaten.
Dat is alles ... ik wilde zeggen.

1. dat, dat
2. dat, wat
3. wat, dat
4. wat, wat

Wat gebruik je na:

1. Onbepaalde voornaamwoorden (iets, niets, alles, enige)
2. Na dat of datgene (Dat is wat ik wilde vertellen)
3. Na overtreffende trap ( Het mooiste wat ik heb gezien)
4. Als verwijzing naar een zin die ervoor staat (Hij was heel moe, wat erg vervelend was)
5. Als datgene waarop 'wat' slaat niet benoemd wordt (Het is mij een raadsel wat hij bedoelt)

Mobieltje weer in je tas;

Laptop weer opbergen

Aan de slag: blz. 96, 97

1. Maak opdracht 1: onzijdige woorden herken je meteen ('het'-woorden. Kijk voor de andere woorden in de theorie.
2. Maak opdracht 2: let telkens goed op het antecedent: m/v/o? Enkelvoud? Meervoud? --> gebruik de theorie!

       Noteer verwijswoord en antecedent zo:

'Het meisje, dat daar woont.'

dat --> het meisje

Antwoord opdr. 1, blz. 97

1  (het) beleid =o

2 bok = m

3 (het) feest = o

4 hypotheek = v

5 koe = v

6 muziek = v

7 prestatie = v

8 steward = m

9 studente = v

10 (het) team = o

Antwoord opdr. 2, blz. 97

1 haar → De vereniging voor autisme, die → een gift

2 hun → De meeste mensen, ze/zij → De meeste mensen

3 hem → Amin, hij → Amin

4 wat → (het) enige

5 haar → Nora, wat → Bij haar nieuwe werkgever moet Nora veel overwerken

6 die → dvd, hem/die/deze → dvd, hen → Adam en Isis

7 dat → een boekenpakket, haar → Sigrid

8 op wie→ Mila

Tijd over?