2019.12.18.BA - anemie workshop

• Zorg en Welzijn
• Beroepsopleiding

Joost Besseling

Workshop labwaarden - anemie

Leerdoelen

Na deze workshop ken je:

• de meest voorkomende labwaarden m.b.t. anemie

Na deze workshop kun je:

• uitleggen welk fysiologisch proces deze labwaarden representeren
• afwijkingen in deze labwaarden interpreteren m.b.t. pathofysiologie
• o.b.v. deze afwijkingen een differentiaaldiagnose opstellen

Opzet

Vorm 

• Zoveel mogelijk interactief (inloggen mbv code linksonderin het scherm)
• Onderbreek bij onduidelijkheden

Inhoud

• Definities
• Indeling pathofysiologie anemie
• Casuistiek 

Aan welke labwaarden denk je
als je een anemie verder
gaat analyseren?

Mogelijke labwaarden

• MCV

• RDW
  
  
• Reticulocyten
• Ferritine

• Coombs test / Directe
   Antiglobuline Test (DAT)
• LDH

• Bilirubine
  
• Haptoglobine
  
  
• Transferrine
• Transferrineverzadiging

• Epo
• Vitamine B12
• Foliumzuur

Wat is het, en hoe kan het je helpen bij het stellen van een diagnose? Wat betekent een verhoogde of verlaagde waarde?

1 

2

3

4 

5

6

Indeling - obv oorzaken

Verminderde aanmaak                 Verhoogd verbruik                      Verlies

• Tekort aan bouwstoffen

     ijzer, vit B12, foliumzuur

• Epo tekort
• Toxisch / medicamenteus
• Beenmergziekte / -verdringing
• Thalassemie
• Overig
   hypothyreoidie, chronische
   ziekte, infectie
  

• Hemolyse     

     Auto-immuun

     - antistoffen

     Non-auto-immuun

     - micro-angiopathie

     - hemoglobinopathie

     - medicamenteus / overig

• Wekedelenbloeding
   (bv spierhematoom)
• Retroperitoneale 
   bloeding
• Tr. digestivus
• Tr. urogenitalis
• Menstruatie
  

Indeling - obv MCV en reticulocyten

• Mean corporal volume; grootte v/d erytrocyt
• Reticulocyten: jonge erytrocyten, maat voor beenmergactiviteit

Indeling

Casuistiek

Wat is de eerste labwaarde die je wilt weten als iemand een Hb van 6.5 mmol/L heeft?

1. Ferritine
2. MCV
3. Reticulocyten
4. Vitamine B12

60-jarige man, Hb 6.5, MCV 62. 12kg afvallen in 6 maanden, af en toe bloed bij ontlasting, wisselend ontlastingspatroon; coloncarcinoom?

Waarom is het MCV verlaagd?

1. Beenmergonderdrukking door maligniteit
2. Tekort aan foliumzuur
3. Tekort aan ijzer
4. Tekort aan vitamine B12

60-jarige man, Hb 6.5, MCV 62. 12kg afvallen in 6 maanden, af en toe bloed bij ontlasting, wisselend ontlastingspatroon; coloncarcinoom?

Wat verwacht je van het ferritine en de reticulocyten?

1. Ferritine verlaagd reticulocyten verlaagd
2. Ferritine verhoogd reticulocyten verlaagd
3. Ferritine verlaagd reticulocyten verhoogd
4. Ferritine verhoogd reticulocyten verhoogd

60-jarige man, Hb 6.5, MCV 62. 12kg afvallen in 6 maanden, af en toe bloed bij ontlasting, wisselend ontlastingspatroon; coloncarcinoom?

Stel dat je een transferrine en transferrine verzadiging hebt bepaald; wat verwacht je?

1. transferrine verlaagd verzadiging verlaagd
2. transferrine verhoogd verzadiging verlaagd
3. transferrine verlaagd verzadiging verhoogd
4. transferrine verhoogd verzadiging verhoogd

Een 34-jarige vrouw is bekend met SLE (auto-immuunziekte) en ziet sinds enkele weken af en toe geel. Ook is ze kortademig bij inspanning. U vermoed een auto-immuun hemolytische anemie i.h.k.v. de SLE.

Wat is de meest sensitieve labwaarde om hemolyse uit te sluiten?

1. Bilirubine
2. Haptoglobine
3. LDH
4. Reticulocyten

Wat is de functie van haptoglobine?

1. Cofactor bij DNA-synthese
2. Stimulatie van beenmerg om erytrocyten te maken
3. Transport van heem
4. Transport van ijzer

Een 34-jarige vrouw is bekend met SLE (auto-immuunziekte) en ziet sinds enkele weken af en toe geel. Ook is ze kortademig bij inspanning. U vermoed een auto-immuun hemolytische anemie i.h.k.v. de SLE.

Wat verwacht je van het bili+LDH en de reticulocyten?

1. bili+LDH verlaagd reticulocyten verlaagd
2. bili+LDH verhoogd reticulocyten verlaagd
3. bili+LDH verlaagd reticulocyten verhoogd
4. bili+LDH verhoogd reticulocyten verhoogd

Een 34-jarige vrouw is bekend met SLE (auto-immuunziekte) en ziet sinds enkele weken af en toe geel. Ook is ze kortademig bij inspanning. U vermoed een auto-immuun hemolytische anemie i.h.k.v. de SLE.

Welke test vraag je aan om onderscheid te maken tussen auto-immuun en non-auto-immuun hemolytische anemie (ook wel: mechanische)?

1. BSE
2. Coombs test / Directe Antiglobuline Test (DAT)
3. Epo
4. Transferrine

60-jarige man, Hb 6.5. Hij drinkt fors alcohol en je vermoedt een vitamine B12 deficientie.

Wat verwacht je van het MCV en de reticulocyten?

1. MCV verlaagd reticulocyten verlaagd
2. MCV verhoogd reticulocyten verlaagd
3. MCV verlaagd reticulocyten verhoogd
4. MCV verhoogd reticulocyten verhoogd

60-jarige man, Hb 6.5. Hij drinkt fors alcohol. Het MCV blijkt 89.

Welke uitslag suggereert een gecombineerde ijzer- en vitamine B12-deficientie?

1. verlaagd ferritine
2. verhoogd ferritine
3. verlaagd RDW
4. verhoogd RDW

Een 76-jarige patiënt met COPD GOLD III heeft een Hb van Hb 6.5. U denkt aan een anemie der chronische ziekte.

Welk profiel past hier het beste bij?  

1. MCV verlaagd, reticulocyten verlaagd, ferritine verlaagd
2. MCV verhoogd, reticulocyten verlaagd, ferritine verlaagd
3. MCV normaal, reticulocyten verhoogd, ferritine verhoogd
4. MCV normaal, reticulocyten verlaagd, ferritine verhoogd

Een 76-jarige patiënt met COPD GOLD III heeft een Hb van Hb 6.5. U denkt aan een anemie der chronische ziekte.

Wat verwacht u van het transferrine en transferrine verzadiging?

1. transferrine verlaagd verzadiging verlaagd
2. transferrine verhoogd verzadiging verlaagd
3. transferrine verlaagd verzadiging verhoogd
4. transferrine verhoogd verzadiging verhoogd

Epo wordt gemaakt in de ... (1) en stimuleert de ... (2) van rode bloedcellen.

1. (1) lever (2) aanmaak
2. (1) lever (2) afbraak
3. (1) nier (2) aanmaak
4. (1) nier (2) afbraak

Een 56-jarige man met diabetische nefropathie (kreatinine 136 umol/L, eGFR 52 ml/min/m2) heeft een Hb van 6.5 en een verlaagd Epo gehalte.

Wat verwacht u van het MCV en de reticulocyten?

1. MCV verlaagd reticulocyten verlaagd
2. MCV normaal reticulocyten verhoogd
3. MCV normaal reticulocyten verlaagd
4. MCV verhoogd reticulocyten verhoogd

Zijn de reticulocyten bij een sikkelcel patient verhoogd of verlaagd, en waarom?

1. Verlaagd; de hemolyse leidt tot ijzergebrek
2. Verlaagd; het beenmerg kan niet genoeg cellen maken door de ziekte
3. Verhoogd; sikkelcel cellen zijn jonge reticulocyten
4. Verhoogd; in reactie op de hemolytische anemie

Een 63-jarige man, opgenomen op de IC i.v.m. pyelonefritis, bij ciclosporine ivm een niertransplantatie 4 jaar geleden. Tevens acute nierinsufficientie (eGFR 25 ml/min/m2). Lab: Hb is 5.7, MCV 94, reticulocyten verhoogd, LDH en bilirubine verhoogd, haptoglobine onderdrukt, Coombs negatief, BSE en CRP verhoogd.

Wat is de meest waarschijnlijke oorzaak van de anemie?

1. anemie der chronisch zieke
2. beenmergonderdrukking i.h.k.v. de infectie
3. hemolyse
4. nierinsufficientie

60-jarige man, Hb 6.5, MCV 65.

Bij welke diagnose past dit MCV het best?

1. Alcoholgebruik
2. Chronische nierinsufficentie
3. Ernstige hemolyse
4. IJzergebreksanemie

60-jarige man, Hb 6.5, MCV 108. Al jaren veganist. Neemt wel ijzertabletten. Diagnose?

Wat verwacht u van de reticulocyten?

1. verlaagd
2. verhoogd

60-jarige man, Hb 6.5, opgenomen i.v.m een bloedend maagulcus (sinds gister bloedbraken). MCV 89, ferritine 5 μg/L (L), reticulocyten >2% (H), CRP 80 mg/L (H)

   

Welke labwaarde klopt niet in dit plaatje?

1. CRP
2. Ferritine
3. MCV
4. Reticulocyten

Anemie: Sleep de juiste labwaarde naar de juiste diagnose (1 of meerdere labwaardes per diagnose)

IJzergebreksanemie

Hemolyse

Acute bloeding

Reticulocyten <2% (L)

MCV 65 fl

Ferritine 138 μg/L (H)

MCV 118 fl

Ferritine 4 μg/L (L)

Haptoglobine onmeetbaar laag

Sleep de juiste diagnose naar het juiste lab (1 diagnose per lab)

N=normaal, H= verhoogd, L= verlaagd

Hb 6.5 mmol/L (L)

MCV 75 fl (L)

Ferritine 250 μg/L (H)

BSE 72 mm/uur (H)

CRP 102 mg/L (H)

Hb 6.5 mmol/L (L)

MCV 66 fl (L)

Ferritine 12 μg/L (N)

BSE 15 mm/uur (N)

CRP 4 mg/L (N)

Anemie der chronisch zieke

IJzergebreksanemie

Hemochromatose

Sikkelcelziekte