MUZIEK Burgercultuur

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Kunsttheorie havo 5

Les 8 & 9: 26 september 2022

Muziek & dans

Les 8 & 9: 26 september 2022

LESPLANNING

VOOR PAUZE: huiswerk

1. hoofdstuk 1 t/m 4

2. vragen architectuur

NA PAUZE: college

3. Muziek kerk 

4. Muziek in privé kring

5. Dans

1. Hoofdstuk 

1 t/m 4

1. Historische context

2. Kunsthistorische context

3. Beeldende kunst

4. Architectuur

2. VRAGEN

5.1: vraag 8 

5.3: Vraag 37 t/m 52

Zelf nakijken en verbeteren in schrift 

(vrijdag neem ik schriften in). 

Niet gemaakt dan ga je nu het maken

Nabespreken

COLLEGE

Maak aantekeningen in je schrift

3. Muziek in de kerk

De REFORMATIE

Wat was dat ook alweer?

Gevolg reformatie:

pracht en praal worden afgezworen 

soberheid wordt gepropageerd

Gevolg voor de kerkmuziek:

Gezangen (psalmen) moesten eerbiedig en verstaanbaar worden gezongen. 

terug naar de Renaissance

Kerkmuziek VOOR de reformatie

POLYFONIE

POLYFOON (Grieks: veel, stem, klank, geluid) 

Meerdere stemmen/instrumenten zingen/spelen gelijk, onafhankelijk van elkaar, allemaal eigen ritme.  

GEVOLG: lastig te verstaan!

Je kan als componist laten zien dat je heel goed kan componeren, het is lastig omdat alles door elkaar heen loopt maar wel mooi samen moet klinken.

nog een voorbeeld

Nog verder terug naar de Middeleeuwem

GREGORIAANS

= eenstemmig: 

muziek uit een enkele melodielijn bestaande, iedereen (dus ook meerdere stemmen) zingt zelfde melodie in zelfde ritme.

nog een voorbeeld

Terug naar de 17e eeuw in Nederland

Gevolg voor de kerkmuziek:

Gezangen moesten eerbiedig en verstaanbaar worden gezongen. 

Dus:

• homofoon (eenstemmig),
• zonder orgelbegeleiding,
• en in de eigen volkstaal.

HOMOFOON

HOMOFOON (Grieks (homo) eender, dezelfde)

Meerstemmigheid, waarbij één van de stemmen de melodie voert, de andere hebben een begeleidende, opvullende functie.

Alle stemmen zingen wel hetzelfde in het zelfde ritme.

Daardoor goed te verstaan dus kan je de tekst heel goed volgen.

Meestal heeft de bovenste stem de hoofdmelodie.

In de opera wordt dit heel belangrijk, ook later in de muziek van de reformatie, je moest goed kunnen verstaan waar het over gaat.

GEVOLG: goed verstaanbaar!

Het kerkorgel

Kerkorgels leiden AF van de tekst, horen dus niet thuis in de kerk!

Nieuwe rol kerkorgels

 

Stadsbestuur baas over orgels in openbare gebouwen. Kerkgebouw/orgels krijgen daardoor gedeeltelijk andere functie: elke dag (vaste tijden): publieke concerten in de kerk

Breed repertoire: improvisaties/psalmen/dansmuziek/madrigalen. Gebruik van het orgel bleef een lang discussiepunt

“ Omme dezelfde (het volk) duer middel vandien te meer uyt kroegen ende taveernen te houden”

Stadsorganisten en stadsbeiaardiers

Verzorgden openbare concerten (nieuwe kansen):

Jan Pieterszoon Sweelinck

Jacob van Eijk

J.P. Sweelinck

Stadsorganist (componist en muziekdocent) Amsterdam: oude kerk Amsterdam 

Virtuoos & erg beroemd zelfs inspiratie voor Bach

Jacob van Eijk

Stadsbeiaardier (klokkendeskundige, blokfluitist en componist) Utrecht:

Blind daardoor feilloos gehoor & ontdekt manier om klankzuivere klokken te gieten.

voorbeeld van Eijk

4. Muziek in privékring

MUZIEKLES

 Muziekles: goede burgerlijke opvoeding, er was geld om muziekinstrumenten te kopen en op muziekles te gaan. 

Professionele musici leren de rijke burgers muziekinstrumenten te bespelen. Muziekles: collegium musicum (soort muziekschool van privé-docent)

POPULAIRE INSTRUMENTEN

Klavecimbel

Blokfluit

Gamba

Luit

LUIT

GAMBA

KLAVECIMBEL

BLOKFLUIT

5.DANS

Geen rijke danscultuur kun je prima zelf bestuderen.

HUISWERK

Lezen (als je nog niet gelezen hebt) hoofdstuk 5 + 6 (muziek & dans)

Maken: vragen:5.2: 28, 29 en 30