Begeleiden, semester 2 periode 3 les 7

• Begeleiden
• MBO
• Studiejaar 1

B1-K1-W5

Lesweek 8: Crisissituaties

Crisissituaties en begeleiden bij crises, deel 2

Programma

• Welkom 
• AWR
• terugblik
• leerdoelen
• Theorie
• Opdracht
• Leerdoelen behaald
• Volgende week
• Wat vond je van de les?

Terugblik

Vorige les hebben we het gehad over begeleiden bij reacties op een crisis, deel 1 

Vandaag gaan we door met deel 2

Leerdoelen

• Je kan verschillende soorten reacties op crisissituaties benoemen
• Je kan verschillende vormen van begeleiden bij crises benoemen

Plotselinge verwardheid bij (dreigende) crisis

In een crisis kan iemand verward reageren. De cliënt kan

• chaotisch te werk gaan
• fouten maken
• dingen vergeten

Zeer ernstige verwardheid

• de werkelijkheid anders ervaren
• dingen horen of zien die er niet zijn

Het gevolg kan zijn:

• regie over eigen leven kwijtraken 

Oorzaken verwarring

• stress
• angst
• slaapgebrek

Maar toch is er meer aan de hand. De betrokkene wordt zo opgeslokt door wat er gebeurd is, dat hij geen aandacht meer heeft voor andere zaken

Gevolgen van verwarring

Sommige cliënten schrikken van hun eigen verwardheid. Ze zijn bang dat ze belangrijke dingen vergeten, denk aan: het gas uitdraaien of de buitendeur afsluiten. Soms zijn ze bang dat hun verwardheid blijvend is.

Een crisissituatie kan een al bestaande verwardheid verergeren. Dit is bijvoorbeeld aan de orde bij dementie.

Omgaan met verwarde cliënten

• Wees alert
• geen prikkels
• blijf rustig
• korte zinnen
• veiligheid
• structuur
• ga niet mee in waanbeelden

Onredelijke boosheid bij (dreigende) crisis

• zich bedreigd voelen
• de controle kwijt zijn
• falen

Gevolg:

• boosheid
• agressie

Verplaatste boosheid

• reageert op iemand anders af 
• verplaatst naar mensen die niets terug kunnen doen
• vernielen van spullen
• zelfbeschadigend gedrag

Omgaan met cliënten die onredelijk boos zijn

Is een cliënt onredelijk boos, spreek hem dan aan op zijn gedrag. Vaak is het beter dit pas te doen, als hij weer een beetje gekalmeerd is. Zolang de cliënt onredelijk is, is hij niet goed aanspreekbaar op zijn gedrag. Je kunt de cliënt zeggen wat zijn gedrag met jou doet. Doe dit in een ik-boodschap. Zeg zoiets als: ‘Ik vind dat je daarnet onredelijk reageerde. Ik schrok van je reactie.’ Maak het niet groter dan het is. Eis geen excuses en roep niet onnodig schuldgevoelens op. Zeg dus niet: ‘Je moet je schamen dat je zo reageert.’

Veel hangt natuurlijk af van hóe onredelijk boos de cliënt is.

Reacties in het verwerkingsproces

• lang bezig met verwerken
• vanzelfsprekende zekerheden weg
• volledig van slag 

Overweldigende emoties

• emotioneel zwaar
• heel boos
• heel verdrietig

laat weten dat deze gevoelens er mogen zijn 

Staat van verdoving

Als een cliënt in verdoofde staat is na een crisissituatie is dat een vorm van ontkenning. Hij heeft geen echt contact meer met zijn gevoelens. Hij voelt geen pijn, geen verdriet, alleen maar een grote leegte

Schuldgevoelens

Als beroepskracht MZ is het belangrijk schuldgevoelens serieus te nemen en niet weg te praten. Vraag door als je ziet dat een cliënt zich schuldig voelt. Waarover precies voelt de cliënt zich schuldig? Welk verband ziet hij? Het uitspreken van schuldgevoelens helpt vaak om er los van te komen. De cliënt gaat zelf inzien dat hij geen reden heeft om zich schuldig te voelen.

Depressieve gevoelens

Een depressie komt tot uiting in onder andere: verlies van plezier in activiteiten, geen energie hebben, slaapproblemen, laag zelfbeeld en gebrek aan zelfvertrouwen.

Acceptatie

• verder met zijn leven
• nieuwe situatie
• kan praten over het gebeurde 

Helpen bij het verwerken

• Een afwachtende en luisterende houding
• er zijn voor de cliënt
• Ruimte geven aan de cliënt om zijn emoties te uiten
• draag geen oplossingen aan
• Af en toe blijven praten over het verdriet
• Vraag de cliënt wat hij van jou wil of verlangt 

Rituelen en symbolen

• helpen mensen bij een verwerkingsproces
• geven houvast
• grote steun 

Wanneer kunnen rituelen en symbolen helpen?

Omgaan met eigen emoties

Als beroepskracht MZ is het daarom belangrijk dat je met je eigen emoties kunt omgaan. Pas dan kun je er helemaal zijn voor de cliënt: voor zijn emoties, voor zijn pijn en zijn verdriet. Pas dan durf je helemaal open te staan voor wat de cliënt voelt, denkt, ervaart. Zolang je bang bent voor je eigen emoties, houd je de ander op afstand. Je wilt niet dat de ander té emotioneel wordt, want dan loop je het risico dat jijzelf emotioneel wordt.

Bewaak je eigen grenzen

Natuurlijk kun je niet alles voorzien en voorkomen. Je bent geen robot, je bent en blijft een mens. Merk je dat je emotioneel wordt, schrik daar dan niet van. Probeer niet krampachtig jezelf groot te houden. Als een cliënt merkt dat wat er is gebeurd jou ook raakt, kan dat hem steunen.

Blijf wel je grenzen bewaken. Ben je meer bezig met je eigen emoties dan met die van de cliënt, dan is dat niet goed. Laat een collega als dat kan jouw taak overnemen. En praat met collega’s over je emoties. Het vragen om steun aan je collega’s is zeker geen teken van zwakte. Het bewijst juist je professionaliteit: je bewaakt je eigen grenzen.

Opdracht

Lees Thieme Communicatie: Thema 9.20 en maak de opdrachten 1 t/m 10

Leerdoelen behaald?

• Je kan verschillende soorten reacties op crisissituaties benoemen
  
• Je kan verschillende vormen van begeleiden bij crises benoemen

Volgende week

- Volgende week hebben we een toets.

Wat vonden jullie van deze les?

😒🙁😐🙂😃