HV1: grammatica: lijdend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom!

Telefoons omgekeerd op tafel?

Spullen op tafel?

Leg je huiswerk open op de hoek.

Pak dan je boek

en ga er eens 

lekker voor zitten!

Doel en planning

Doel van de les: aan het einde van de les kun je het lijdend voorwerp van een zin vinden.

Planning van de les:

- regels bespreken

- nakijken huiswerk

- uitleg lijdend voorwerp
- oefeningen lijdend voorwerp 

Regels tijdens de les

- tijdens de instructie en tijdens stillezen ben je stil;

- tijdens zelfstandig werken ben je stil óf overleg je zachtjes met je buurman/

 -vrouw (ik geef aan of dit mag)

- als je iets wilt vragen steek je je vinger op

Consequenties

1e keer = waarschuwing 

2e keer = op een andere plek zitten

3e keer = strafwerk 

(= schrijfopdracht voor thuis)

Niet gemaakt =  uur nablijven  

Huiswerk nakijken 1

1.1 Zonder twijfel / heeft / Bas / de meeste records / verbroken / op de jaarlijkse sportdag.

ow = Bas - wg = heeft verbroken

1.2 De docenten / hebben / voor hun jarige collega / het lokaal / met vlaggetjes / versierd.

ow = De docenten - wg = hebben versierd

Huiswerk nakijken

1.3 Is / je kleine zusje / helemaal alleen / naar de stad / gekomen?

ow = je kleine zusje  -  wg = is gekomen

1.4 Binnenkort / zal / de gemeente / het stadspark / grondig / gaan vernieuwen.

ow = de gemeente

wg = zal gaan vernieuwen

Huiswerk nakijken 2

2.1 Topverdieners / weigerden / salaris / in te leveren / tijdens de crisis.

ow = Topverdieners

wg = weigerden in te leveren

2.2 Jullie gebrek aan medewerking / stelt / me / echt / teleur.

ow = Jullie gebrek aan medewerking

wg = stelt teleur

Huiswerk nakijken

2.3 Maak / jij / je veters / goed / vast / voor de wandeling?

ow = jij

wg = maak vast

2.4 De ambitieuze atleet / is / alle dagen / aan het trainen / voor het NK.

ow = De ambitieuze atleet

wg = is aan het trainen

(1) Veel mensen (ow) / willen (wg) / hun trouwdag / uitbundig / vieren (wg).

(2) Bruid en bruidegom (ow) / sparen (wg) / soms / jaren / voor de mooiste dag van hun leven.

(3) Ze (ow) / kiezen (wg) / hun trouwkleding / natuurlijk / met zorg / uit. (wg).

(4) Ook over een romantische locatie / hebben (wg) / de geliefden (ow) / nagedacht (wg).

(5) Op de dag zelf / zou / het kersverse paar (ow) / graag / rondrijden (wg) / in een speciale trouwauto.

(6) Dikwijls / staat (wg) / een ‘klassieker’ (ow) / op het verlanglijstje.

(7) Wat / denk (wg) / je (ow) / van een Rolls Royce of een Citroen DS?

(8) Een bloemist (ow) / versiert (wg) / de auto / met bloemstukken.

(9) Hij (ow) / stemt (wg) / de kleuren hiervan / af (wg) / op de kleding van het bruidspaar en het bruidsboeket.

(10) De ware autoliefhebber (ow) / waardeert (wg) / deze opsmuk / echter / minder.

Grammatica zinsdelen

Werkwoordelijk gezegde 
Lijdend voorwerp 

Wat weet je over het
lijdend voorwerp?

Lijdend voorwerp 

• voorwerp of persoon overkomt/ondergaat iets
• voorwerp of persoon is lijdend = voorwerp/persoon kan er niets aan doen!

Ik eet vanmiddag een appel. 
pv = eet / ow = ik / wg = eet / lv = een appel 
De appel kan er niets aan doen dat hij gegeten wordt. De appel ondergaat iets.

Lijdend voorwerp 

• Je vindt het lijdend voorwerp door te vragen: wat/wie + wg + ow ?            Het antwoord is het lijdend voorwerp.
• Het lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel.

Wij hebben mijn tante uitgenodigd voor onze verjaardag. 
pv = hebben / ow = wij / wg = hebben uitgenodigd.

Wat/wie hebben wij uitgenodigd? = mijn tante 
lv = mijn tante 

Thomas heeft Marieke bloemen gegeven.
Lijdend voorwerp =

1. Er is geen lijdend voorwerp
2. Thomas
3. Marieke
4. bloemen

Lijdend voorwerp
Mag ik jouw rekenmachine lenen ?

1. Mag lenen
2. ik
3. jouw rekenmachine
4. Er is geen lijdend voorwerp

Ze gaat naar de bioscoop met haar vriendin.

1. Ze
2. naar de bioscoop
3. met haar vriendin
4. Er is geen lijdend voorwerp

Moeder kookte een heerlijke maaltijd.

Ik zie haar.

Wij geven jullie een bos bloemen.

Heb je aan je ouders geschreven?

Lijdend voorwerp

Geen lijdend voorwerp

Stappenplan zin ontleden 

1. Zoek de persoonsvorm 

2. Zet streepjes tussen de zinsdelen 

3. Zoek het onderwerp

4. Zoek het werkwoordelijk gezegde

5. Zoek het lijdend voorwerp

Jorrit

wil

vanavond

een pizza

bestellen.

persoonsvorm

werkwoordelijk gezegde

onderwerp

lijdend voorwerp

Overig zinsdeel

Evaluatie

Ik kan het lijdend voorwerp van een zin vinden

1. ja
2. bijna
3. nee

Ik vind dit aan het lijdend voorwerp nog lastig:

Huiswerk voor morgen 

• ONLINE Maken opdracht 1 + 2 
• Van Hoofdstuk 4 - grammatica - lijdend voorwerp