Soorten stoffen deel 3 + 4: metalen & zouten

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Havo4 SK hoofdstuk 2

Chemische bindingen

deel 3: metalen

Welk van de volgende stoffen is een metaal?

1. MgO
2. Co
3. CO
4. Al

Kenmerkende eigenschappen:

1. glanzend uiterlijk
2. hoog smeltpunt
3. geleiden warmte
4. geleiden elektriciteit
5. goed vervormbaar

Vaak gewonnen als erts

Kopererts

Zout:

koperoxide

Cu₂O

IJzererts

Zout:

Ijzer (III) oxide

Fe₂O₃

Bauxiet

Zout:

aluminiumoxide

Al₂O₃

Metaalbinding: vrije elektronen!

Metaalatomen 'lekken' makkelijk elektronen

Atoomrest positief geladen

Elektronen negatief geladen

Metaalbinding: stroomgeleiding

-

-

-

-

De 'vrije elektronen' worden doorgegeven 

Metalen vervormen

De metaalatomen kunnen goed schuiven door vrije elektronen

Waaruit bestaat een metaalbinding?

1. Vrije ionen
2. Positieve ionen
3. Vrije elektronen
4. Vrije atomen

Uit het feit dat metalen (behalve kwik) een hoog smeltpunt hebben, kan je afleiden dat de metaalbinding ... is.

1. sterk
2. zwak

natrium 

ijzer

Zeer onedel metaal

Onedel metaal

zilver

Edel metaal

goud

Edelheid van metalen

- Zeer onedele metalen reageren erg snel met andere stoffen

- Onedele metalen reageren gemakkelijk met andere stoffen

- Edele metalen reageren nauwelijks of niet met andere stoffen

Corrosie:

Aantasting van metalen door water en zuurstof

Bij ijzer noemen we dit specifiek "roesten"

Edelmetalen 

• Reageren niet of nauwelijks met andere stoffen
• Ongevoelig voor corrosie
• Vaak gevonden als zuivere stof 
• Voorbeelden: goud en platina

Legering

Mengsel van metalen. 

- Voor betere eigenschappen

- Verandering in het metaal rooster

Legeringen: verandering in het metaalrooster

Metaalrooster vervormt door grotere of kleinere atomen erbij.

De atomen kunnen niet zo gemakkelijk langs elkaar bewegen.

De legering wordt harder dan het zuivere metaal.

Aan de slag...

paragraaf 2.3
opgaven 2b, 6 en 9

Havo4 SK hoofdstuk 2

Chemische bindingen

deel 4: zouten

Sleep de formules naar de juiste soort stof

Moleculaire stof

Zout

Metaal

Al

Al₂O₃

O₂

Zouten bestaan uit ionen

Combinatie van:

• positieve metaalionen
• negatieve niet-metaalionen

Vast zout: ionen om-en-om in een ionrooster met tussen de ionen  zeer sterke ionbinding

Ionen  

atoom met te weinig elektronen = positief ion

Natrium staat graag 1 elektron af (octetregel: 8 in de dan buitenste schil)

11 protonen:    11+

11 elektronen: 11-

totale lading:  0

11 protonen:    11+

10 elektronen: 10-

totale lading:  1+

Ionen  

atoom met te veel elektronen     = negatief ion

Zuurstof neemt graag 2 elektronen op (weer de octetregel...)

8 protonen:    8+

8 elektronen: 8-

totale lading:  0

8 protonen:    8+

10 elektronen: 10-

totale lading:  2-

Zout is niet vervormbaar

Het patroon van het rooster verandert wanneer een zout gebogen wordt. Daarom is een zout niet buigbaar.

+ ionen naast +ionen

- ionen naast - ionen

dus afstoting tussen de ionen!

Stroomgeleiding van zouten

Kan alleen als je vrije ionen hebt:

(s) geen geleiding: ionen in rooster

(l) wel geleiding:
ionen bewegen langs elkaar

(aq) wel geleiding:
ionen bewegen vrij in het water

Oplossen van een zout in water:

stroomgeleiding, wel of niet?

geleidt als vaste stof

geleidt nooit

geleidt als opgelost

geleidt als vloeibaar

Welke deeltjes zorgen in een metaal voor stroomgeleiding?
(antwoord bestaat uit twee woorden!)

Welke deeltjes zorgen in een opgelost zout voor stroomgeleiding?
(antwoord bestaat uit twee woorden!)

Aan de slag...

paragraaf 2.3
opgaven 2b, 6 en 9

paragraaf 2.4

opgave  5, 7 en 10