Catheteriseren

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2,3

Doelen

Aan het eind van deze les kun je:

Ik kan de stappen noemen en toelichten bij het inbrengen van een blaaskatheter door een persoon, inclusief de voorbereiding en nazorg

Ik kan motiveren hoe ik omga met de beleving van een cliënt tijdens het katheteriseren;

Je kunt aangeven wat voorbehouden en risicovolle handelingen voor verzorgenden inhouden

Wat weet je er
al van?

Opdracht placemat

Risicovolle handelingen

Voorbehouden handelingen

Overige handelingen

voorbehouden handelingen

allemaal risicovol

14 groepen binnen de wet

bekwaam bevoegd

vijf beroepsgroepen zelfstandig bevoegd

VZ-Ig opdracht van zelfstandig bevoegde

Risicovol

er kan directe schade ontstaan bij het foutief uitvoeren van de handeling

inbrengen buis in lichaamsholte

inspuiten van middel via holle naald

verwijderen van vocht of weefsel uit orgaan via naald

Overige

vormen niet direct risico van schade bij zorgvrager

vb kruik, maar kan wel nare situatie ontstaan

opvangen urine, verkeerde sticker etc

meten vitale functies

steunkousen

bevoegd en bekwaam

Als verzorgende moet je bevoegd en bekwaam zijn om voorbehouden handelingen te mogen uitvoeren. 

Bevoegd: gekwalificeerd

Bekwaam volgens afgesproken regels en regelmatig uitvoeren

zelf verantwoordelijk

Aandachtspunten

- Voorbehouden én risicovol: uitvoeringsverzoek (wet BIG)

- Volg het protocol van de instelling

- Bekijk indicatie en bijzonderheden (bijv. vernauwing urethra)

- Geef duidelijke uitleg: gekatheteriseerd worden is spannend!

- Kies de juiste katheter: materiaal en maat

- Werk hygiënisch!

- Gebruik glijmiddel: glijden, desinfecteren én verdoven!

- Weerstand: spanning of vernauwing?

- Vul de ballon volgens voorschrift: meestal 5-10cc (niet te vol i.v.m. blaaskrampen)

- Vroeger werd gedacht dat er max. 500 cc tegelijk mocht aflopen: dit is achterhaald

TIP

In alle gevallen is onbekwaam onbevoegd

Soorten katheters

Plaats

- urethrale katheter: via 'de natuurlijke weg'

- suprapubische katheter: via de buik, net boven het 'os pubis'

Materiaal van katheters

- Latex (rubber): kan enkele weken blijven zitten

- Siliconen: veel gebruikt, kan ca 6 weken blijven zitten, minder 

   kans op irritatie en bacterievorming

- PVC: stijf en stug materiaal, kan niet lang blijven zitten, zijn 

   voor eenmalig gebruik

Feiten

- Een volwassene produceert ca 1 tot 1,5 liter urine per 24 uur

- De blaas is een holle spier

- Gemiddeld ontstaat plasdrang bij 300ml-400ml blaasvulling

- De urinebuis (urethra) loopt door de bekkenbodem en sluit aan op de 

   blaashals aan de bovenkant en op de urinebuisuitgang (meatus) aan de 

   onderkant

- Tijdens plassen ontspannen de bekkenbodemspieren én de sluitspier, de 

    blaasspier zelf trekt juist samen

Urinewegstelsel

Twee nieren: filteren bloed, vormen urine

Twee urineleiders (urethers: vervoeren urine naar de blaas

Blaas: bewaart urine

Urinebuis (urethra): vervoert urine uit het lichaam

Urinebuisuitgang (meatus): uitgang voor urine

Urinewegstelsel en katheterzorg

Wat zijn indicaties voor een katheter?

1. Urineretentie
2. Hardnekkige incontinentie
3. Het inbrengen van medicatie
4. Een operatie

Verblijfskatheter (CAD)

- CAD: catheter a demeure/ballonkatheter

- Alleen als andere opties écht niet kunnen

- Tweewegkatheter: dubbelloops. Een weg voor urine én een 

    weg voor vullen ballon. 

- Driewegkatheter: continu spoelen.

Supra pubis catheter