GPW1_Lezen 1_signaalwoorden & verwijswoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Wo 2/11 - 2M1 - 7e uur

Oefenen met signaalwoorden, tekstverbanden en verwijswoorden

• De vijf leesmanieren 
• De leesstrategieën bij de verschillende leesmanieren
• De onderdelen van het tekstgeraamte
• Signaalwoorden
• Verwijswoorden

Herhaling theorie GPW 

• Grondig lezen
• Zoekend lezen
• Scannend lezen
• Ontspannend lezen
• Kritisch lezen

Vijf leesmanieren:

Voor het lezen: 

1. Voorspellen

Tijdens het lezen:

2. Ophelderen

3. Vragen stellen

Na het lezen:

4. Samenvatten  

5. Terugkijken

Algemene leesstrategieën:

Maak gebruik van het tekstgeraamte: 

• Titel
• Illustraties (afbeeldingen, foto's, tekeningen)
• Inleiding
• Bron (waar komt de tekst vandaan/wie heeft de tekst geschreven)
• Tussenkopjes
• Tabel
• Begin van de alinea
• Eind van de alinea

Zoekend lezen/ scannend lezen 

• Voorspellen: je kijkt snel waar de tekst over gaat en je haalt je kennis over het onderwerp naar boven.
• Hele tekst lezen: je leest de hele tekst van begin tot eind
• Ophelderen: je herleest stukjes tekst en je probeert de betekenis van moeilijke woorden of zinnen te achterhalen.
• Vragen stellen: je vraagt je steeds af wat je nu gelezen hebt en wat de schrijver wil zeggen.
• Samenvatten: je zet voor jezelf (in je hoofd of op papier) de belangrijkste informatie op een rijtje.
• Terugkijken: je vraagt je af of je nu voldoende weet en of je nog iets moet navragen.

Grondig lezen

Signaalwoorden geven verbanden tussen alinea's en zinnen aan. Er zijn veel verschillende soorten verbanden. 

Signaalwoorden

'Tegenover, maar, hoewel' zijn signaalwoorden die horen bij het tekstverband...

1. Opsommend verband
2. Chronologisch verband
3. Conclusie
4. Tegenstellend verband

Signaalwoord van
tegenstellend
verband

maar, toch, terwijl, ook al, hoewel, ofschoon, daar staat tegenover, niettemin, echter, daarentegen, integendeel, in tegenstelling tot, enerzijds … anderzijds, desondanks, alleen, hoewel

Signaalwoord van
opsommend
verband

en, ook, nog, bovendien, verder, daarnaast, tevens, zowel… als, ten eerste, ten tweede, allereerst, ten slotte, maar ook 

Signaalwoord van
redengevend
verband

want, omdat, daarom, hierom, om deze reden, op grond van, aangezien, immers, dus

Signaalwoord van
chronologisch/
tijdaangevend
verband

nu, nadat, toen, eerst, later, daarna, intussen, dadelijk, straks, daarnet, vroeger, tegenwoordig, destijds

Signaalwoord van
concluderend
verband

dus, hieruit volgt, dan ook, concluderend

Je kunt niet op vakantie, want je hebt je geld uitgegeven aan een skateboard.

1. redengevend verband
2. chronologisch verband
3. opsommend verband
4. voorwaardelijk verband

Eerst moet je naar werk gaan zoeken. Daarna kun je gaan sparen.

1. redengevend verband
2. chronologisch verband
3. opsommend verband
4. voorwaardelijk verband

Vraag

Vorig jaar sportte ik drie keer in de week, maar daar heb ik nu geen tijd meer voor.

Welk signaalwoord? Welk tekstverband?

Antwoord

Vorig jaar sportte ik drie keer in de week, maar daar heb ik nu geen tijd meer voor.

maar = signaalwoord = tegenstellend verband

VERWIJSWOORDEN

Verwijswoorden verwijzen meestal 

naar een woord dat al eerder genoemd is of 

wijzen vooruit naar een woord dat nog genoemd gaat worden.

DEZE, DIE, DIT, DAT

Dit zijn verwijswoorden.

dezE en diE gebruik je bij dE-woorden

diT en daT gebruik je bij heT-woorden

de-woorden

Een zelfstandig naamwoord waar het lidwoord de bij staat, 

is een mannelijk of vrouwelijk woord 

of een woord in het meervoud. 

Daar kun je naar verwijzen met de 

aanwijzende voornaamwoorden deze en die.

dE eindigt op een E - dezE en diE eindigen ook op een E

het-woorden

Een zelfstandig naamwoord waar het lidwoord het bij staat, 

is een onzijdig woord. 

Daar kun je naar verwijzen met de 

aanwijzende voornaamwoorden dit en dat.

heT eindigt op een T - diT en daT eindigen ook op een T

Verwijswoorden - voorbeeld

de-woorden: verwijs met deze of die

het-woorden: verwijs met dit of dat

de-woorden en het-woorden

Deze deur is op slot, maar die daar is wel open.

(de deur)

Dat paard is wild, maar dit hier is rustig.

(het paard)

Waar wordt het goede verwijswoord gebruikt?

de aanvoerder

1. deze aanvoerder
2. dit aanvoerder

Waar wordt het goede verwijswoord gebruikt?

de conclusie

1. deze conclusie
2. dit conclusie

Welk verwijswoord kun je gebruiken om naar het woord 'kat' te verwijzen?

1. die, deze
2. dat, dit

Welk verwijswoord kun je gebruiken om naar het woord 'katje' te verwijzen?

1. die, deze
2. dat, dit

Ik eet het liefst melkchocola, ... vind ik lekkerder dan pure.

1. dat
2. die

Lucas kreeg een handtekening van de zanger .... hij fan is.

1. van wie
2. waarvan

Het paard .... ik naar de wedstrijd ga, is bruin.

1. met wie
2. waarmee

Wij krijgen een kat ... uit het dierenasiel komt.

1. dat
2. die