Spijsvertering 2.7

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

Deze week 

5.3 Mondholte

5.4 Keelholte

5.5 Slokdarm

5.6 Maag 

Even herhalen 

5.1 Inleiding 

5.2 Bouw van het spijsverteringskanaal 

Welk voedingsstof komt niet vrij bij vertering

1. suikers
2. eiwitten
3. hormonen
4. vetten

Hoe lang blijft het voedsel gemiddeld in de maag

1. 1 uur
2. 2- 6 uur
3. 6-8 uur
4. meer dan 8 uur

Welk onderdeel van spijsvertering neemt bruikbare voedingsstoffen op

1. Darmwand
2. Galblaas
3. Maag
4. Alvleesklier

na hoeveel tijd is de boterham ontlasting geworden die je lichaam verlaat

1. 12 uur
2. 18 uur
3. 24 uur

5.3 Mondholte (farynx)

begin spijsvertering 

- voedsel kleiner maken door te kauwen

- vermengt met speeksel en slijm

- slikreflex naar slokdarm 

Bouw 

- voorkant: lippen 

- onderkant: tong en onderkaak

-bovenkant: gehemelte 

binnenzijde is bedekt met meerlagig plaveiselepitheel (slijmcellen )

Kauwspieren 

- met onderkaak en tong voedsel rond bewegen en tussen tanden/kiezen plaatsen 

- wangkauwspier (musculus masseter)

- slaapspier (musculus temporalis)

Gebit 

- voedsel in mondholte klein maken 

gebit bestaat uit 32 tanden

- 16 bovenkaak en  16 onderkaak 

4 snijtanden, 2 hoektanden, 4 kleine kiezen (valse kiezen) 6 grote kiezen (ware kiezen)

-

Bouw tand 

- kroon (harde laag=tandglazuur)

- hals 

- 1 of meerdere wortels 

* vanuit kaakbot lopen zenuwen en bloedvaten naar de pulpaholte  (zie tekening blz 80)

Wat is de functie van tandglazuur

1. zorgt voor de juiste kleur
2. beschermt tegen krassen en zuur
3. voor een stralend gebit

Wat ligt onder het glazuur

1. tandbeen
2. dentine
3. wortelkanaal

Speekselklieren 

* drie paar grote speekselklieren 

- oorspeekselklier (glandula parotis)

- onderkaakspeekselklier (glandula submandibularis)

- ondertongspeekselklier (glandula sublingualis)

daarnaast ongeveer 450-750 kleine speekselkliertjes 

Hoeveel liter wordt er per dag aan speeksel geproduceerd door de speekselklieren

1. 0,5 - 1.5 liter
2. 1 liter
3. 10 liter

Functie speeksel 

* vertering voedsel (amylase zet  zetmeel om in maltose) 

* glijmiddel- kauwen, slikken en spreken mogelijk maken 

* tegengaan van slijtage van tanden en kiezen 

Wanneer neemt productie speeksel toe

- bij proeven of ruiken 

- mechanische prikkels (kauwen op kauwgom)

- pijn of drukprikkels (tandvleesontsteking)

- psychische factoren (stress, droge mond) 

Hoe vaak slik je gemiddeld op een dag

1. 200 keer
2. 800 keer
3. 1000 keer
4. 1200 keer

Tong (lingua)

- gevormd uit spierweefsel 

functies:

- onderdeel kauwen en slikken

- reiniging mondholte 

- verdeling speeksel 

- spraakfunctie 

Tong: 

voorzien van 4 vaten van bloed 

zenuwweefsel voor tast smaak en temperatuurzintuigen

met smaakpupillen proef je:

- zoet, zuur, bitter, hartig(umami)

5.4 keelholte 

- doorgang naar de neusholte

- begin van strottenhoofd

- neusamandel en keelamandelen

- tongbasis

- huig en strotklepje

keelholte

- bestaat uit spierweefsel met plaveiselepitheel

- slikreflex

de tong duwt de voedselbrok en huig omhoog

(neusholte is afgesloten)

- strottenhoofd beweegt omhoog- afsluiten luchtpijp 

Amandelen 

* lymfatisch weefsel: afweercellen en antistoffen

-tonsillen (ook onderdeel van lymfatisch weefsel) 

Ring van Waldeyer 

Ring van Waldeyer 

- twee keelamandelen

- neusamandel

- lymfatisch weefsel in slijmvlies van keelholte 

- lymfatisch weefsel in de tong

Bacteriën en virussen die in je mond terecht komen, komt in contact met

1. keelamandelen
2. ring van Waldeyer
3. neusamandel

Functie van hoesten is

1. ophoesten van voedsel wat in de luchtpijp is gekomen
2. aanmaken van slijm

5.5 Slokdarm  (oesofagus)

- drie sluitspieren (bovenkant, onderkant, in het midden)

functie: verplaatsen van voedsel richting de maag 

slijm in slokdarm: beschermende laag en glijmiddel

5.6 Maag 

- ventriculus: verwerking voedsel

verteerde voedsel wordt in kleine beetjes doorgelaten naar de darmen.

Bouw maag 

- maagmond: deel waar slokdarm in uitmondt

- maagkoepel: bovenste deel

- maagzak: verzamelplaats voedsel 

- voorportaal van de sluitspier: antrum

- pylorus: sluitspier naar darmen 

maagwand

- 3 spierlagen 

in maagoppervlak liggen drie uitstulpingen ( crypten) 

- halscellen: productie van slijm

- hoofdcellen: productie van pepsinogeen

- g-cellen: produceren hormoon gastrine 

Functies van de maag

-  vertering van voedselresten

- vermengt het voedsel met sappen 

- zoutzuur doodt ziektekiemen 

- aanmaak vitamine B12 (belangrijk bij aanmaak hb)

wat is de functie van gastrine

1. prikkeling nervus vagus
2. meer maagsap en slijm aanmaken

welke cellen in de wand produceren slijm

1. halscellen
2. wandcellen
3. hoofdcellen
4. g-cellen

Vragen?

Maken van de volgende opdrachten 

Thema 4: hoofdstuk 5

Vragen:

4-13