Taalkunde (bijvoeglijke bepaling)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Taalkunde (introductie)

Vandaag: decor en drama in de zin (toevoegen)

Materiaal: module, schrift, pen

Beantwoord zelfstandig de vraag hiernaast.

Zet je taalgevoel (en kennis over de rollen die het werkwoord uitdeelt) in:

Nadat de leergierige leerling Naomi vernam dat de docent bijzonder kritisch beoordeelt, reviseerde zij nauwgezet alle verschillende onderdelen uit haar tekst, zodat zij een beter schrijfproduct oplevert.

Wat is het hoofdwerkwoord uit deze zin?

Welke rollen worden uitgedeeld?

Vorige week

Je hebt geleerd dat een naamwoordelijk gezegde een stempel drukt op iemand als bevestiging van een handeling (werkwoordelijk gezegde).

Vandaag

Je voegt extra informatie toe aan de zin.

Je kent de begrippen bijwoordelijke bepaling en bijvoeglijke bepaling.

Deze week

Blok 2: het werkwoord als regisseur in de zin.

Schrijfopdracht 1 (2)

Naamwoordelijk gezegde

Schrijfopdracht 2 (4)

Samengestelde zinnen

Bijwoordelijke bepaling en bijvoeglijke bepaling

Schrijfopdracht 3 (4)

Herhaling

+ voorzetselvoorwerp en ambiguïteit

Onderzoeksopdrachten woordsoorten en spelling

Zin

Een zin vertelt een verhaal in het kort. 

Er wordt altijd iets gezegd.

Het is net als een film: je hebt verschillende rollen nodig om het verhaal te vertellen.

Werkwoord als regisseur

Het belangrijkste werkwoord bepaalt welke rollen nodig zijn om het hele verhaal te vertellen:

onderwerp

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

vinden - zitten - geven

Met bijwoordelijke bepalingen geef

je extra kleur en informatie aan een zin:

Waarom?

Wanneer?

Wel of niet?

Waar?

Hoe?

Hoe vaak?

Geven

Hoofdrol:

de persoon die geeft (onderwerp)

Onmisbare rol:

dat wat gegeven wordt (lv)

(On)misbare rol:

wie het geven ontvangt (mv)

Het meisje geeft hem een ijsje

Het meisje = onderwerp

ijsje = lijdend voorwerp

hem = meewerkend voorwerp

Het meisje gaf hem een ijsje.

Feitelijke zin, maar je weet niets over de omstandigheden.

Omstandigheden zijn belangrijk om de tekst te begrijpen en om de context te weten.

Decor

Het meisje gaf hem een ijsje op het strand.

Het meisje gaf hem een ijsje bij haar thuis.

Het meisje gaf hem gisteren een ijsje.

Het meisje gaf hem iedere dag een ijsje.

Het meisje gaf hem een ijsje.

Feitelijke zin, maar je weet niets over de omstandigheden.

Omstandigheden zijn belangrijk om de tekst te begrijpen en om de context te weten.

Drama

Het meisje gaf hem een ijsje, omdat ze verliefd op hem is.

Het meisje gaf hem liever een ijsje.

Het meisje gaf hem geïrriteerd een ijsje.

Hoewel hij het niet lust, gaf het meisje hem een ijsje.

Het meisje gaf hem niet een ijsje.

Bijvoeglijke bepaling

Geen eigen zinsdeel

Het is een zinsdeel binnen een zinsdeel

Het geeft extra informatie over een zinsdeel

Meestal een bijvoeglijk naamwoord of een bezittelijk voornaamwoord

Bijvoeglijke bepaling

Het meisje gaf hem een ijsje.

Bijvoeglijke bepaling

Het meisje gaf hem een ijsje.

Het lieve meisje gaf hem een duur ijsje.

Bijvoeglijke bepaling

Het meisje gaf hem een ijsje.

Het lieve meisje gaf hem een duur ijsje.

Het meisje dat tot over haar oren verliefd is gaf hem een ijsje dat ze eigenlijk niet kon betalen.

Bijvoeglijke bepaling

Het meisje gaf hem een ijsje.

Het lieve meisje gaf hem een duur ijsje.

Het meisje dat tot over haar oren verliefd is gaf hem een ijsje dat ze eigenlijk niet kon betalen.

Combineer en creëer een brekend nieuwsbericht.

Stap 1

Combineer het onderwerp (jouw geboortemaand) met een handeling (eerste letter van je voor-/achternaam).

Deel de ontbrekende rol(len) zelf uit. Wees creatief!

Combineer en creëer een brekend nieuwsbericht.

Stap 2

Voeg een bijvoeglijke bepaling toe aan de zin.

Combineer en creëer een brekend nieuwsbericht.

Stap 3

Voeg nu decor en drama toe aan de tekst.

Waar is het gebeurd?

Wanneer is het gebeurd?

Combineer en creëer een brekend nieuwsbericht.

Stap 3

Voeg nu decor en drama toe aan de tekst.

Hoe is het gebeurd?

Waarom is het gebeurd?

Leren vraag focus. Leer optimaal en ongestoord, dus zelfstandig en in stilte.

In hoeverre lukt het jou om het naamwoordelijk gezegde en het werkwoordelijk gezegde te onderscheiden én bewust en krachtig zelf te gebruiken?

Vandaag: lees eerst pagina 12 helemaal door.

Maak daarna opdrachten 1 t/m 4.

Klaar? Lees pagina 14 en maak opdracht 5.

Deze week: informatie toevoegen (decor en drama)