‹Return to search

10.5 Opname van voedingsstoffen

H10 + 11.2 Voeding en vertering

Deze les:
  • Herhaling 10.4 Overgewicht en vet eten (vetvertering)
  • 10.5 Opname van voedingsstoffen

Volgende les SO H10 Voeding en vertering

1 / 39
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

This lesson contains 39 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 80 min

Items in this lesson

H10 + 11.2 Voeding en vertering

Deze les:
  • Herhaling 10.4 Overgewicht en vet eten (vetvertering)
  • 10.5 Opname van voedingsstoffen

Volgende les SO H10 Voeding en vertering

Slide 1 - Slide

H10 + 11.2 Voeding en vertering

Slide 2 - Slide

Vertering van DNA en RNA

Ja, dat eet je ook en verteer je dus ook.

Eindproducten van vertering: 
losse stikstofbasen, fosfaten en suikers.



Slide 3 - Slide

Welk enzym heb je nodig om DNA te verteren tot nucleotiden? 82 E.
A
nucleasen
B
nucleosidase
C
nucleotidase
D
DNAse

Slide 4 - Quiz

Opdracht 5 
In een experiment test Karin de vetvertering door lipase. Ze neemt drie buisjes met 5 mL volle melk.
Aan buisje 1 en 2 voegt ze 1 mL lipase-oplossing toe. Buisje 1 krijgt ook 1 mL water, buisje 2 krijgt 1 mL gal en buisje 3 krijgt 1 mL water plus 1 mL gal. Alle buisjes zet ze in een waterbad (37 °C). Na 5 minuten meet ze de pH in de buisjes.
Welk buisje heeft de laagste pH?

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Slide

Daarna opname in... 
Bloed of lymfe: Route hangt af van formaat vetzuurstaarten.

Kleine vetzuren (12 C-atomen of minder) zijn redelijk wateroplosbaar                   opname in bloedvat

Grotere vetzuren zijn niet wateroplosbaar                   opname in lymfevat, via chylomicronen

Slide 7 - Slide

Leerdoel 10.5
Je leert hoe je vanuit je darmen voedingsstoffen opneemt



Slide 8 - Slide

Begrippen 10.5
microvilli, transporteiwitten, tight-junctions, intern milieu, Na+-K+-pompen, cotransport, antiport, symport, chylomicron, lymfevaten, poortader, transportblaasjes, atherosclerose


Slide 9 - Slide

Transport door de darm

Als je op je kop hangt, kun je nog prima een flesje water leegdrinken!

Hoe kan dat?

Slide 10 - Slide

Darmperistaltiek
Lengtespieren en kringspieren werken samen om voedsel door het darmkanaal te bewegen!

Slide 11 - Slide

Darmepitheel
De darmen zijn helemaal bedekt met epitheelcellen (dekweefselcellen). Die cellen vormen de grens tussen buiten (inhoud van de darmen) en binnen (in de cellen/ weefselvloeistof/ bloed).

De darm is bevat darmplooien, de plooien bevatten vlokken en de epitheelcellen bevatten microvilli: oppervlakte vergroting.

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Slide

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Slide 14 - Slide

Tight Junctions
Om te voorkomen dat bijvoorbeeld bacteriën/ virussen tussen de darmcellen door het lichaam in komen zitten de darmcellen aan elkaar mbt tight junctions (een soort nietjes).

Slide 15 - Slide

Typen bloedvaten - bouw
Haarvaten: alleen endotheel en basaal membraan.
Type 1: glad endotheel met tight-junctions. 

Slide 16 - Slide

Resportie
De opname van stoffen uit de darminhoud door de darmcellen heet resorptie.
Voor resorptie moeten stoffen het celmembraan van de cel passeren. Van de darminhoud naar de darmcel en aan de andere kant van de darmcel naar de weefselvloeistof.
Bloedvaten en lymfevaten nemen de stoffen op uit de weefselvloeistof.

Slide 17 - Slide

Resportie 
Stoffen moeten door de darmcel heen om bij een bloedvat te kunnen komen.

Slide 18 - Slide

Resportie 
De meeste stoffen gaan via transporteiwitten.
Symport: glucose en aminozuren gaan samen met Na+ door een transporteiwit.
Concentratie-gradiënt voor Na+ nodig!


Slide 19 - Slide

Resportie 
Om de concentratie Na+ in de darmcellen laag te houden liggen er aan deze kant ook Na+/K+ pompen.
Die pompen 2 K+ naar binnen en 3 Na+ naar buiten. Dit kost energie! Actief transport.
Antiport.



Slide 20 - Slide

Slide 21 - Slide

Resportie 
Aan de andere kant gaan glucose/ aminozuren door een ander transporteiwit (passief transport).
Uniport.




Slide 22 - Slide

Waar gaan de verteringsproducten naartoe?
  •  De haarvaten (bloedvaten) van de darmvlokken vervoeren de verteringsproducten.
  • De haarvaten komen samen in een groter bloedvat, de poortader, die naar de lever gaat.
  • De lever slaat de voedingsstoffen op of bewerkt ze

Slide 23 - Slide

Aan de slag!
Maak opdracht 6 en 7 van de examentrainer (pagina 80) 

Klaar?
Opdrachten 10.5 maken

Slide 24 - Slide

Resportie
Door de eigenschappen van vetten gaat de resorptie van vetten anders dan voor wateroplosbare stoffen.

Slide 25 - Slide

MAG=
monoglyceride
Losse vetzuren diffunderen de cel in.
Monoglyceriden gebruiken een transporteiwit.

Slide 26 - Slide

MAG=
monoglyceride
TAG=
triglyceride
Korte en middellange losse vetzuren (≤ 12 c atomen) diffunderen de cel uit en komen in de bloedsomloop (4).
Lymfevat

Slide 27 - Slide

MAG=
monoglyceride
TAG=
triglyceride
Lange vetzuren en monoglyceride worden door de cel weer tot triglyceriden gevormd (1).
Lymfevat

Slide 28 - Slide

MAG=
monoglyceride
TAG=
triglyceride
De triglyceride worden een vetdruppel en worden door het golgisysteem omgeven door een membraan (fosfolipiden en eiwitten). Dit heet een chylomicron (2).
Lymfevat

Slide 29 - Slide

MAG=
monoglyceride
TAG=
triglyceride
Het chylomicron verlaat de cel via exocytose en gaat een lymfevat in (3).
Lymfevat

Slide 30 - Slide

Slide 31 - Slide

Transport vetachtige stoffen
De chylomicronen gaan via de lymfevaten bij de sleutelbeenader de bloedsomloop in.
Onderweg worden vetzuren afgegeven aan organen en spieren.

Uiteindelijk bereiken alle opgenomen vetachtige stoffen de lever.

Slide 32 - Slide

De lever
De lever maakt verschillende soorten blaasjes (vergelijkbaar met de chylomicronen) om vetachtige stoffen naar andere lichaamsdelen te sturen.
Deze blaasjes zijn omgeven door een laag lipoproteïnen (lipo=vet proteïne= eiwit dus fosfolipiden gekoppeld aan eiwitten).

Slide 33 - Slide

LDL/ HDL
Je bloed bevat twee typen blaasjes: 
HDL: High density lipoproteïnes (relatief veel eiwitten in het blaasje): nemen overtollig cholesterol op en vervoeren deze naar de lever.
LDL: Low density lipoproteïnes (relatief weinig eiwitten in het blaasje): geven cholesterol af aan de omgeving, ook in bloedvaten.


Slide 34 - Slide

Atherosclerose (slagaderverkalking)
In beschadigingen in de bloedvatwand hoopt zich cholesterol op en het 'verkalkt': de bloedvaten worden stijver en de doorstroomopening wordt kleiner.

Slide 35 - Slide

Embolie/ infarct
De slagaderwand scheurt als gevolg van de verdikking en er ontstaat een stolsel. Dit kan het bloedvat helemaal afsluiten.

Het stolsel kan losraken en elders een bloedvat afsluiten (vaak een haarvat): embolie.
Een embolie kan een infarct veroorzaken (afsterven van weefsel).

Slide 36 - Slide

Waar zal een stolsel in een beenader waarschijnlijk een embolie veroorzaken?
A
De hersenen
B
De longen
C
Het hart
D
De kransslagader

Slide 37 - Quiz

Leerdoel 10.5
Je leert hoe je vanuit je darmen voedingsstoffen opneemt



Slide 38 - Slide

SO H10 op vrijdag 16 december
  • Maak alle opdrachten in het boek en kijk je werk goed na

  • Maak de examentrainer achterin het boek

  • Maak oude examenopgaven via biologiepagina.nl

  • Ook de toepassingsparagrafen zijn interessant!

Slide 39 - Slide

More lessons like this

10.5 Opname van voedingsstoffen

- Lesson with 35 slides
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

10.4 en 10.5 5V 2223

- Lesson with 42 slides
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

10.4 en 10.5 5V 2223

- Lesson with 42 slides
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

10.5 Opname van voedingsstoffen 5V 2122

- Lesson with 32 slides
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

11.5 Opname van voedingsstoffen

- Lesson with 31 slides
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

11.5 dl2 Opname van voedingsstoffen

- Lesson with 21 slides
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

2425_5V_11.5 Opname voedingsstoffen

- Lesson with 37 slides
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

1.4 Resorptie (G5biol4)

- Lesson with 18 slides
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5