KAAS - HOOFDSTUK 1-8

• Nederlands
• Secondary Education

ANALYSE HOOFDSTUK 1-8

Wat zou jou het meest aantrekken aan een carrière als zakenman?

Het prestige

De vrijheid

Het geld

Het avontuur

Niets, het lijkt me een ramp

Wat trekt Laarmans het meest aan?

Het prestige

De vrijheid

Het geld

Het avontuur

Niets, het lijkt me een ramp

Waar ligt het vertelperspectief?

1. ik-verteller
2. personele hij-verteller
3. auctoriële verteller
4. wisselend vertelperspectief

“Eindelijk schrijf ik je weer omdat er grote dingen staan te gebeuren en wel door toedoen van mijnheer Van Schoonbeke.”

"Alles wel beschouwd is kaas, behalve dan de lucht, een edel artikel, vind je niet?"

Wie is de ‘je’ die wordt aangesproken?

De lezer

Een specifieke persoon uit Laarmans’ verleden

Een denkbeeldige vriend

De schrijver zelf

Wat doet dit met jou als lezer? Voel je je betrokken, of juist niet?

Hoe verhouden de vertellende en de belevende ik zich tot elkaar?

1. De vertellende ik is achteraf kritisch op de belevende ik
2. Ze zijn identiek, zonder tijdsafstand
3. De vertellende ik kijkt met bewondering terug op de belevende ik

Zoek hier een voorbeeld van!

Omschrijf Laarmans!

Welke eigenschappen heeft een succesvolle ondernemer?

Beschikt Laarmans over die ondernemende eigenschappen?

ja

ik twijfel

nee

Zelfperceptie vs. hoe anderen Laarmans zien

„Voor het eerst ook stak ik mijn duimen in mijn vestzakjes en tokkelde mijn vingers een marstempo op mijn buik, als iemand die er het zijne van weet. Van Schoonbeke had het gezien en lachte welgevallig in mijn richting. “ (p. 45)

„Dat hardop denken op de openbare weg moet ik zien af te leren, want ik heb wel eens meer mensen doen schrikken. Voor een anonieme klerk heeft dat weinig belang maar voor een man van zaken is het iets anders.“ (p. 44)

Is de MOEDER van de ik-figuur een belangrijk personage?

1. Ja
2. Nee

Dit zijn symptomen van de ziekte van Azheimer. Welke herken je?

• Geheugenstoornissen
  
• Het onvermogen om bepaalde handelingen uit te voeren
  
• Stemmingsstoornissen
  
• Denkstoornissen
  
• Gedragsstoornissen
  

Welke rol speelt de moeder in het verhaal?

1. Ze is een symbool voor de oude waarden waaraan Laarmans vasthoudt
2. Ze is een bron van schuldgevoelens voor Laarmans
3. Ze speelt geen echte rol; haar dood is slechts een anekdote
4. Ze vertegenwoordigt de vergankelijkheid van het leven

De moeder van Laarmans staat symbool voor aftakeling, vergankelijkheid en het onvermijdelijke verloop van de tijd. Ze lijdt aan dementie en verliest geleidelijk haar grip op de realiteit, wat een parallel vormt met Laarmans’ eigen onzekerheid en mislukking in het leven.

Haar sterfbed en begrafenis zetten een existentiële toon: net zoals zij langzaam verdwijnt, dreigt Laarmans zichzelf ook te verliezen in zijn illusies van succes en sociale status.

Dit thema wordt versterkt door het ironische contrast in het verhaal: terwijl Laarmans zich stort op zijn ‘kaasdroom’, sterft zijn moeder – een tragisch voorbeeld van hoe de echte belangrijke dingen in het leven hem ontglippen.

Hoe zou je Laarmans’ houding tegenover zijn vrouw omschrijven?

Liefdevol

Afstandelijk

Minachtend

Geïnteresseerd, maar op zijn manier

“Ik probeerde mij zo stil mogelijk uit te kleden, want mijn vrouw sliep allang en ik houd niet van dat gezanik.”

“Mijn vrouw kreeg het nieuws niet zomaar dadelijk voorgeschoteld, maar moest geduld oefenen tot ik gesoupeerd had.Want van nu af eet ik niet meer, maar dejeuneer, dineer of soupeer. “ (p. 47)

„Initiatief is een van die woorden die mijn vrouw niet verstaat. Initiatief, constructief, en objectief is voor haar precies hetzelfde. “ (p. 50)

En hoe verhoudt Laarmans zich tot zijn broer en zijn zussen?

„Hij is twaalf jaar ouder dan ik en neemt de plaats in van vader en moeder, sedert die dood zijn.

Dat verschil van twaalf jaren is niet te overbruggen. Toen ik nog een vlegel was, toen was hij al een man en de verhouding uit die periode is gebleven. Hij beschermt mij, berispt mij, moedigt me aan en geeft mij raad alsof ik nog steeds op de straat met knikkers speel. “ (p. 53)

Voelt Laarmans zich thuis in de vriendenkring van Van Schoonbeke?

Absoluut. als een vis in het water

Ja. hij voelt zich daar eindelijk thuis

ik weet het niet, ik twijfel

nee, het gezelschap maakt hem onzeker

helemaal niet. hij voelt zich totaal onwennig

„Ja, ik leef daar voortdurend in angst en laat er meer zweet dan bij ´t sterven van moeder. Je weet nu hoe ik toen geleden heb maar dat was tenminste in één nacht over, terwijl het bij Van Schoonbeke iedere week opnieuw begint en het reeds afgezette niet in mindering komt van wat mij nog te wachten staat.“ (p. 30)

Welke THEMA´s lijken centraal te staan?

Wat drijft Laarmans het meest?

Geld en status

De behoefte om serieus genomen te worden

De wens om ergens bij te horen

Een combinatie van alles

iets anders

Denk je dat Laarmans uiteindelijk succesvol zal zijn als zakenman

Absoluut

ja

ik weet het niet

nee

helemaal niet

“Hamer gelooft werkelijk dat ik terugkom, als ik tenminste genees. De goeie man begrijpt niet dat hij er ingelopen is en een werkzaam aandeel heeft in ´t opbouwen van mijn fortuin. Ik heb mij vast voorgenomen dat later goed te maken met een mooi cadeau.” (p. 57)

Is Laarmans een bedrieger of gewoon naïef? Heeft hij bewust zijn oude werk verlaten, of is hij erin geluisd?

hij is een echte bedrieger

hij bedriegt wel maar alleen omdat hij zo naïef is

hij wordt vooral zelf bedrogen

Wat zegt dit over hoe Elsschot kijkt naar de opkomst van het kapitalisme en de sociale mobiliteit?

In welke historische tijd speelt het verhaal zich af? Waaraan merk je dat?

Hoe wordt het verhaal verteld?

1. chronologisch, maar het begint met een flashback
2. chronologisch met tal van flashbacks
3. fragmentarisch met afwisselend stukken uit heden en verleden
4. strikt chronologisch

Waar speelt het verhaal zich af?

Welke ruimtes spelen een rol in deze hoofdstukken?

Hoe zou je de schrijfstijl van Elsschot omschrijven?

“Je moet weten dat mijn moeder gestorven is. Een nare geschiedenis, niet alleen voor haar maar ook voor mijn zusters, die zich er bijna dood aan gewaakt hebben.”

‘Er kwamen er veel, eigenlijk veel te veel vond ik, want het bleef duren’ (p . 26): over de belangstelling bij de uitvaart van zijn moeder. 

“Een man van zaken moet gehard zijn als een poolreiziger. Stinkt maar op!”

‘Allen zijn van dezelfde opinie, zodat aan discussie geen tijd wordt verspild’ (p. 29).

‘Het echtelijk bed vind ik de meest geschikte plaats voor het bespreken van ernstige aangelegenheden. Daar ben je tenminste alleen met je vrouw. De dekens dempen de stemmen, de duisternis bevordert het nadenken en daar je elkander niet zien kunt, wordt geen van beiden beïnvloed door de aandoening van de tegenpartij’ (p.36).

Elsschot hanteert zijn typische vorm van beeldspraak 

‘Reusachtige Gruyères, als molenstenen, deden dienst als fondament en daarbovenop lagen Chesters, Gouda’s, Edammers en talrijke kaassoorten die mij volkomen onbekend waren, een paar van de grootste met opengewerkte buik en blootliggende ingewanden’ (p.43).

 

“Het inrichten van zijn kantoor is voor een man van zaken wat het gereedmaken van de luiermand voor een aanstaande moeder is.” (p.57)

Wat is het effect van Elsschots ironie?

1. Het zorgt voor humor en luchtigheid
2. Het laat zien hoe Laarmans zichzelf voor de gek houdt
3. Het maakt de lezer medeplichtig aan Laarmans’ mislukkingen
4. Alle bovenstaande antwoorden zijn correct

De ironie maakt Laarmans

sympathieker

geloofwaardiger

tragischer

grappiger

iets anders

Werkt ironie vandaag nog op dezelfde manier?

Welke score geef je KAAS tot nu toe?

1

2

3

4

5

Wat blijft het meest bij?

de humor

de tragiek van Laarmans

de maatschappij-kritiek

de stijl van Elsschot

iets anders

Hoe kan je KAAS tot nu toe in één kernzin samenvatten?