Paragraaf 2.4 schoonmaken met een zuur

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

schoonmaken met water en zeep (paragraaf 2.2)

Wat heb je nodig

• Schrift
  
• pen en potlood

Wat gaan we doen

• Uitleggen wat een zuur is
• De namen van 5 zuren

Doelen

• Ik kan beschrijven wat een zuur schoonmaakmiddel doet
• Ik kan van 5 zuren de namen en de formules

Vorige hoofdstuk

Er zijn natuurlijke zepen en kunstmatige zepen (= detergens).

Je gebruikt een zeep als je hydrofobe vlekken (lossen niet op in water) wilt wegspoelen. 

Alleen hydrofiele vlekken lossen op in water. 

Hydrofobe stoffen lossen wel goed op in elkaar.

Zeep is zowel hydrofiel als hydrofoob.

Hydrofobe

Schoonmaken met een zuur

Er zijn stoffen die we niet met water en zeep kunnen schoonmaken.

Hierbij kun je denken aan kalkvlekken en cementvlekken.

Omdat deze stoffen niet kunnen oplossen gaan we ze laten reageren zodat ze bij de reactie in een andere stof kunnen veranderen die wel oplosbaar is.

Bij kalk en cement is dit een zuur.

Wat is kalk?

Veel steensoorten (mergel, marmer, kalksteen, cement) zijn gemaakt van kalk.

De scheikundige naam is calciumcarbonaat.

De formule is CaCO₃

In de natuur komt dit kalk ook voor in water en op die manier kunnen druipsteengrotten ontstaan.

Wat is kalk?

In de waterdruppels zit een beetje kalk.

De druppel valt naar beneden (steeds op dezelfde plek) en blijft op de grond liggen.

Het water verdampt en de kalk blijft achter

Zo ontstaat een torentje van kalk (Stalagmiet) 

Maar er zijn ook druppels waarvan het water al verdampt voordat het valt, zo krijg je kalkkegeltjes aan het plafond die naar beneden hangen (Stalactiet).

(Indampen)

Wat is kalk?

Maar ook in leidingwater zit kalk. Als het water verdampt van de tegels of de kranen dan krijg je ook kalkaanslag op de vloer of op de kranen.

Omdat kalk slecht oplost in warm water zie je ook op verwarmingselementen van een wasmachine, een waterkoker etc. kalkaanslag

Kalkaanslag reinigen

Deze kalkaanslag kun je schoonmaken met een zuur schoonmaakmiddel.

Je spuit dit er voorzichtig op en wacht. Je ziet vaak belletjes ontstaan, want er ontstaat water en koolstofdioxide.

Reactieschema (moet je kennen)

Zuur + kalk --> water en koolstofdioxide.

Kalkaanslag reinigen

Je hoeft het dan alleen nog goed af te spoelen (bij hardnekkige kalkaanslag moet je ook een schuursponsje gebruiken).

Je mag het zuur niet te lang laten zitten want het zuur reageert ook met het metaal van de kraan of de stenen van de tegels en het cement. Dus goed naspoelen!

Leren!!

zoutzuur       ==>   HCl

salpeterzuur ==>   HNO₃

Zwavelzuur   ==>   H₂SO₄

Azijn(zuur)    ==>   HAc

Koolzuur       ==>   H₂CO₃