3.3 Kruisingen & 3.4 Stambomen
Erfelijkheid en evolutie
3.3 Kruisingen
3.4 Stambomen
1 / 32
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolvmbo g, t, mavoLeerjaar 3
This lesson contains 32 slides, with interactive quiz and text slides.
Lesson duration is: 60 minItems in this lesson
Erfelijkheid en evolutie
3.3 Kruisingen
3.4 Stambomen
Slide 1 - Slide
Lesprogramma
- Huiswerk
- Leerdoelen
- Uitleg
- Vragen
- Nabespreken
- Huiswerk
Slide 2 - Slide
Leerdoelen
- Je kunt een kruisingsschema opstellen.
- Je kunt bij een gegeven kruising genotypen en fenotypen van ouders en/of nakomelingen afleiden.
- Je kunt uit een gegeven stamboom afleiden welke genotypen de ouders en/of nakomelingen hebben, welk allel dominant is en welk allel recessief.
Slide 3 - Slide
Genenparen
Homozygoot = Twee zelfde eigenschappen (homo = zelfde).
Heterozygoot = Twee verschillende eigenschappen.
a = gen voor blond haar
A = gen voor bruin haar
a a A a
Slide 4 - Slide
Kruisingsschema
- om te voorspellen welk fenotype de nakomelingen van een kruising krijgen
- in een kruisingsschema zet je alle mogelijke combinaties van allelen bij één kruising.
Slide 5 - Slide
Stappen voor een kruisingsschema
- Bedenk wat de fenotypen en genotypen van de ouders (P) zijn
- Bedenk welke allelen in de geslachtscellen kunnen zitten
- Stel vast welkgenotype en welk fenotype de nakomelingen kunnen hebben (F1)
- Stel vast welkgenotype en welk fenotype de nakomelingen in de F2 kunnen hebben
Slide 6 - Slide
Voorbeeld labradors
homozygoot zwartharig x geelharig
- zwarte vacht = A gele vacht = a zwarte hond = ? gele hond = ? Welke genotypen ouders?
Slide 7 - Slide
Voorbeeld labradors
homozygoot zwartharig x geelharig
- zwarte vacht = A gele vacht = a zwarte hond = AA gele hond = aa
- Geslachtscellen van beide honden?
Slide 8 - Slide
Voorbeeld labradors
homozygoot zwartharig x geelharig
- zwarte vacht = A gele vacht = a zwarte hond = AA gele hond = aa
- zwarte hond: A Gele hond: a
A
A
a
Aa
Aa
a
Aa
Aa
Dus alle nakomelingen in de F1 hebben genotype Aa en het fenotype is..............?
Slide 9 - Slide
Voorbeeld labradors
homozygoot zwartharig x geelharig
- zwarte vacht = A gele vacht = a zwarte hond = AA gele hond = aa
- zwarte hond: A Gele hond: a
A
A
a
Aa
Aa
a
Aa
Aa
Dus alle nakomelingen in de F1 hebben genotype Aa en het fenotype is..Zwart............?
Slide 10 - Slide
Kruising van de F1
4. allelen F1: A en a
Kruising Aa x Aa
A
a
A
a
Slide 11 - Slide
Kruising van de F1
4. allelen F1: A en a
Kruising Aa x Aa
Genotypen F2: 50% Aa, 25% AA, 25% aa
Fenotypen kans op zwarte honden is ????
kans op gele honden is ?????
A
a
A
AA
Aa
a
Aa
aa
Slide 12 - Slide
Slide 13 - Slide
Oefenen: Kruisingsschema nr. 1
Het gen voor een normale sinaasappel is dominant over het gen voor navelsinaasappel
a. Een sinaasappel heeft genotype Bb. Is het dan een normale sinaasappel of een navelsinaasappel?
b. Geef het genotype van een navelsinaasappel
c. Een homozygote gewone sinaasappel wordt gekruist met een navelsinaasappel.
Hoe zien de genotypen van de nakomelingen er uit?
d. Je gaat de nakomelingen onderling weer kruisen.
Hoeveel % van de nakomelingen zijn gewone sinaasappelen?
Slide 14 - Slide
Opdracht 1
Sinaasappel
Slide 15 - Slide
Opdracht 1
Sinaasappel
Slide 16 - Slide
Verhoudingen
Genotypen
P: Aa x aa Genotypen verhouding: .... : ...
Fenotypen verhouding: .... : ...
P: Aa x Aa Genotypen verhouding: .. : .. : .. Fenotypen verhouding: .. : ..
A
a
a
Aa
aa
a
Aa
aa
A
a
A
AA
Aa
a
Aa
aa
Slide 17 - Slide
Verhoudingen
Genotypen
P: Aa x aa Genotypen verhouding: 1 : 1
Fenotypen verhouding: 1 : 1
P: Aa x Aa Genotypen verhouding: 1 : 2 :3 Fenotypen verhouding: 3: 1
A
a
a
Aa
aa
a
Aa
aa
A
a
A
AA
Aa
a
Aa
aa
Slide 18 - Slide
Stappen Kruisingsschema:
1. Noteer wat je weet van de ouders
(P = Parentes).
Vaak weet je het genotype.
2. Noteer de geslachtscellen
3. Maak de opmaak van het
kruisingsschema
4. Zet de geslachtscellen van de ouders
in het schema
5. Vul in welke genotypen mogelijk zijn
voor de nakomelingen
Trek de conclusies:
6. Noteer de verhouding van de genotypen
van de nakomelingen
7. Noteer de percentages van de genotypen
van de nakomelingen
8. Noteer de verhouding van het fenotype
van de nakomelingen
9. Noteer de percentages van het fenotype
van de nakomelingen
10. Noteer hoe de fenotypen eruit zien.
Als er een vraag gesteld wordt, beantwoord je die natuurlijk.
Slide 19 - Slide
Er zijn konijnen met lange oren en konijnen met korte oren. Lange oren zijn Dominant. Wat kan het genotype van deze konijnen zijn?
bB: Zó mag je het genotype NIET noteren!
Altijd de hoofdletter eerst.
homozygoot
Bb
BB
bb
bB
Slide 20 - Drag question
Een stamboom
Slide 21 - Slide
Stamboom
In een stamboom kan je zien van wie iemand afstamt.
In een stamboom kun je zien hoe een eigenschap in een familie is doorgegeven.
Een rondje is altijd een vrouw en een vierkantje is altijd een man.
Slide 22 - Slide
Stambomen
Met behulp van de stamboom gaan we achterhalen welk genotype de leden van het gezin hebben voor de eigenschap haarkleur.
Hiervoor volgen we een stappenplan.
Slide 23 - Slide
Stappen voor stambomen
- Stel vast welk fenotype elk gezinslid heeft. (fenotype is je uiterlijk, is genotype + milieu)
- Stel het genotype vast van het kind met het afwijkende fenotype.
- Schrijf bij de stamboom wat je nu weet over het genotype van de overige gezinsleden.
- Vul de genotypen zo veel mogelijk aan.
Slide 24 - Slide
Oefenen
Stap 1: Stel vast welk fenotype elk gezinslid heeft.
Vader
Moeder
Kind 1
Kind 2
Kind 3
Slide 25 - Slide
Oefenen
Stap 1: Stel vast welk fenotype elk gezinslid heeft.
Vader
Bruin
Moeder
Bruin
Kind 1
Bruin
Kind 2
Bruin
Kind 3
Blond
Slide 26 - Slide
Oefenen
Stap 2: Wat is het genotype van het kind met een ander fenotype dan vader én moeder?
Slide 27 - Slide
Oefenen
Stap 2: Wat is het genotype van het kind met een ander fenotype dan vader én moeder?
aa
Slide 28 - Slide
Oefenen
Stap 3: Schrijf bij de stamboom wat je nu weet over het genotype van de andere gezinsleden.
Slide 29 - Slide
Oefenen
Stap 3: Schrijf bij de stamboom wat je nu weet over het genotype van de andere gezinsleden.
Slide 30 - Slide
Oefenen
Stap 4: Vul de genotypen zo veel mogelijk aan.
Slide 31 - Slide
Oefenen
Stap 4: Vul de genotypen zo veel mogelijk aan.
