herh 4.1-4.3 en instructie 4.4 Chemische reacties

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 4: stoffen

Korte herhaling  

H4.1  Stofeigenschappen

H4.2 Smeltpunt en kookpunt

H4.3 Veilig werken met stoffen

H4.4 Chemische reacties

H4.1 Stofeigenschappen

Celcius <=> Kelvin

Deeltjesmodel

Scheidingsmethode

Graden celcius naar Kelvin

0 graden Celcius is 273 Kelvin

0 Kelvin is -273 graden Celcius

Deeltjesmodel

• Moleculen van een stof veranderen niet
  

• Moleculen van een stof bewegen voortdurend.
  

• Moleculen van een stof trekken elkaar aan.
  

Scheidingsmethoden

extraheren:

• scheiden van stoffen door oplossen van                                                                kleur- geur- en smaakstoffen

filtreren:

• stoffen scheiden d.m.v. een filter

indampen:

• een vaste stof wordt uit een vloeistof                                                             gescheiden door de vloeistof te laten verdampen

H4.2 Smeltpunt en kookpunt

Temperatuur-tijddiagram

Damp of gas

Koken onder druk

het smeltpunt/traject en kookpunt/traject van een stof aflezen uit een temperatuur-tijddiagram.

Smeltpunt/stolpunt en kookpunt staan in Binas. Het zijn stofeigenschappen. 

In de vloeibare fase ontstaat er ook al waterdamp, dit is wel vele malen minder dan tijdens het koken. 

Als je een vloeistof verwarmt, zal hij bij een bepaalde temperatuur gaan koken. Je ziet dan overal in de vloeistof dampbellen ontstaan. De vloeistof verdampt dan niet alleen aan het vloeistofoppervlak zoals bij ‘gewoon’ verdampen, maar overal in de vloeistof. 

Tijdens het smelten en koken gaat alle energie (warmte) die je in de stof stopt in het smelten of verdampen van de stof. De stof wordt tijdens dit proces dus niet warmer! Hij neemt wél energie op!

Damp of gas?

Wanneer gebruik je het woord damp en wanneer gas?

Damp:

• Gebruik je voor stoffen die onder normale omstandigheden vloeibaar kunnen zijn (bv water, benzine)

Gas:

• Gebruik je voor stoffen die bij kamertemperatuur alleen als gas voorkomen.

Koken onder hoge druk

• Hoogte kookpunt afhankelijk van luchtdruk. 

• Hoe hoger de luchtdruk =>      hoe hoger het kookpunt. 

• vormen minder gemakkelijk dampbellen als de druk groter is. 

H4.3 Veilig werken met stoffen

Gevaarlijke stoffen

Veiligheid stoffen

Veiligheid & afval

Gevaarlijke stoffen

Gevarensymbolen en veiligheidspictogrammen

Binas tabel 31 & 39

Veiligheid stoffen

Informatie op etiketten!

• veiligheidspictogrammen (31 & 39)
• H-zinnen (Hazard) (gezondheidsgevaren)
• P-zinnen (Precaution)(voorkomen ongelukken)
  
• Concentratie stof (tabel40)

Veiligheid & afval

Nooit zomaar chemicaliën mengen.

Bij dit logo: 

Moet je afval behandelen 

als KCA (klein chemisch afval)

Binas Tabel 43 

Welke zin is een H-zin?

1. Alvorens te gebruiken, de speciale aanwijzingen raadplegen.
2. Houder onder druk: kan openbarsten bij verhitting.
3. Koel bewaren.
4. Contact met de ogen, de huid of de kleding vermijden.

Wat staat normaal gesproken niet op het etiket van gevaarlijke stoffen?

1. Om welke stof het gaat
2. Wat de concentratie is
3. Een waarschuwing in woorden
4. Hoe je aan de stof moet ruiken

Sommige stoffen hebben eigenschappen die ze gevaarlijk maken. Zet de woorden op de juiste plaats.

Dynamiet is een stof die kan

Benzine is een stof die kan

Zoutzuur is een bijtende

exploderen

branden

stof

H4.4 Chemische reactie

Chemische reactie

Reactie

Chemische reactie

Bij een chemische reactie verdwijnen stoffen én er ontstaan nieuwe stoffen.

• beginstoffen:  De stoffen die bij d chemische reactie verdwijnen
• reactieproducten:  de stoffen die ontstaan bij een chemische reactie

Reactieschema

1. Stoffen die verdwijnen
2. een pijl
3. Stoffen die ontstaan

Beginstof(fen) --> Reactieproducten

Verschillende reacties:

- ontleden (altijd 1 beginstof)

water --> waterstof + zuurstof

- verbranding (altijd met zuurstof)

brandstof + zuurstof --> Verbrandingsproducten

Wanneer je suiker in je thee oplost is er een...

1. Fase overgang.
2. Chemische reactie.
3. Geen van beide.

Welke van de onderstaande is een chemische reactie?

1. Vlees bakken
2. Water wat ijs wordt
3. Beide zijn een chemische reactie
4. Geen van beide is een chemische reactie

Wat voor een reactie is verbranding?

1. natuurkundige reactie
2. biologische reactie
3. chemische reactie
4. omkeerbare reactie

Wanneer een plas water verdwijnt spreek je van een...

1. Fase-overgang.
2. Chemische reactie.
3. Geen van beide.

Samenvatting

Stofeigenschappen

Smeltpunt en kookpunt

Veilig werken met stoffen

Chemische reactie

aan de slag! (GT)

GT :       Maak van H4.4 opgave 1 t/m 12 (p. 225)

Kader: Maak van H4.4 opgave 1 t/m 14 (p. 222)

Klaar? Huiswerk nakijken H4.1 t/m H4.4