Taalverzorging les 6

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom 1HVe

Paklijst:

- Lesboek & lijntjesschrift

- Pen en/of etui

- (Nederlands) leesboek

- Opgeladen laptop (met oplader)

Lesinhoud

LessonUp lid worden van de klas

Boekkeuze doorgeven

Taalverzorging (Samenstelling met koppelteken en getallen)

Moeilijke woorden

Afsluiting

LessonUp klas 1HVe

Joël, Jack, Chris, Haytam, Krijn

Code:  kuzwf

Boekkeuze doorgeven

Welk boek van welke schrijver heb je gekozen?

Noem alleen het eerste boek dat je gaat lezen/leest!

Samenstellingen met koppelteken

Soms schrijven we samenstellingen met een koppelteken (-) 

autoonderdelen

auto-onderdelen

Het koppelteken zorgt ervoor dat het woord beter leesbaar is.

Samenstellingen met koppelteken

Klinkerbotsing 

(au)(ee)(oo) 

diploma-uitreiking, zee-eend

Samenstellingen met koppelteken

Klinkerbotsing (au)(ee)(oo)	diploma-uitreiking, zee-eend
Combinaties van titels en beroepen	minister-president, chef-kok, secretaris-generaal

Samenstellingen met koppelteken

Klinkerbotsing (au)(ee)(oo)	diploma-uitreiking, zee-eend
Combinaties van titels en beroepen	minister-president, chef-kok, secretaris-generaal
Aardrijkskundige namen	Zuid-Holland, Latijns-Amerikaans

Samenstellingen met koppelteken

Klinkerbotsing (au)(ee)(oo)	diploma-uitreiking, zee-eend
Combinaties van titels en beroepen	minister-president, chef-kok, secretaris-generaal
Aardrijkskundige namen	Zuid-Holland, Latijns-Amerikaans
Na afkortingen, letters en tekens	V-vorming, %-teken, 65+-korting, VVD-leden

Samenstellingen met koppelteken

Aardrijkskundige namen	Zuid-Holland, Latijns-Amerikaans
Na afkortingen, letters en tekens	V-vorming, %-teken, 65+-korting, VVD-leden
Na voorvoegsels: ex, adjunct, aspirant, assistent, bijna, non collega, interim, kandidaat, leerling, meester, niet, oud, sint, substituut	Sint-Janskerk, adjunct-directeur, ex-collega, leerling-timmerman, oud-werknemer

Samenstellingen met koppelteken

Na afkortingen, letters en tekens	V-vorming, %-teken, 65+-korting, VVD-leden
Na voorvoegsels: ex, adjunct, aspirant, assistent, bijna, non collega, interim, kandidaat, leerling, meester, niet, oud, sint, substituut	Sint-Janskerk, adjunct-directeur, ex-collega, leerling-timmerman, oud-werknemer
Samenstellingen met hoofdletters	pro-Spaans, on-Nederlands

Doen om te leren

Wat? Opdracht 1, 2 en 3 (blz. 170)

Hoe? Alleen of in overleg met je buur

Hulp? Theorie op blz. 170

Klaar? Theorie op blz. 172 & Opdracht 7

Samenstellingen met getallen

Getallen schrijf je soms in cijfers (8) en soms in letters (acht)

Je schrijft een getal in letters bij:

- getallen één tot en met twintig (1 t/m 20)

- tientallen (10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, etc.)

- ronde getallen met honderd, duizend, miljoen, miljard, etc. 

Samenstellingen met getallen

Getallen schrijf je soms in cijfers (8) en soms in letters (acht)

Je schrijft een getal in cijfers bij:

- jaartallen (2020), temperatuur, (21*C), gewicht, (34kg), 

maat (80cm), bedrag (300 euro), snelheid (72km/u)

Samenstellingen met getallen

Soms aaneengeschreven, soms met koppelteken en soms los. 

Wanneer gebruiken we welke vorm:

• Getallen in letters aan elkaar. Uitzondering: Na 'duizend', voor en na 'miljoen' én voor en na 'miljard' komt een spatie.
• Klinkerbotsing? Schrijf een trema: honderddrieënveertig
• Na een getal in cijfers schrijf je een koppelteken, tenzij het woord erna een samenstelling is: 22-jarige, 6 vwo-leerling

Doen om te leren

Wat? Opdracht 7 + 9 (blz. 172) 

Hoe? Alleen of in overleg met je buur

Hulp? Theorie op blz. 172

Klaar? Eerst opdracht 10, dan opdracht 8

Moeilijke woorden

Bij de volgende toets(en) hoort elke keer een rijtje met moeilijke woorden die ook worden teruggevraagd. Woorden van deze week:

ten onrechte / onrecht

termijn

symptoom

consequent

instituut

Ten onrechte / onrecht

Herken je dit woord?

Ten onrechte / onrecht

Betekenis: Iets dat volgens de wet of je gevoel niet eerlijk is

Termijn

Kan je het woord in een zin plaatsen?

Termijn

Betekenis: Vastgestelde periode, bepaalde tijd

Symptoom

• Betekenis: Uiterlijk kenmerk van een stoornis, aandoening of ziekte

Consequent

• Betekenis: Steeds op dezelfde manier

Instituut

• Betekenis 1: Instelling (uitleg: kostschool, afdeling van een universiteit, organisatie)
• Betekenis 2: Door velen geaccepteerd maatschappelijk verschijnsel (huwelijk)

Opdracht 

We gaan de betekenissen van de woorden leren!

Neem deel aan de Kahoot:

kahoot.it

Afsluiting

4 november D-toets

1e lesuur 5 november - Ruimte voor vragen (bereid deze voor!)

5 november Toets Taalverzorging + Woordenlijst

Toetsstof (Volledige PowerPoint beschikbaar in LessonUp): 

Meervoudsvormen, Bijvoeglijk naamwoord, Samenstellingen (Met koppelteken en getallen), PV (TT &  VT), (On)Voltooid deelwoord, Onregelmatige & Engelse werkwoorden

Anekdote

Betekenis: Grappig en kort verhaal over iets dat echt gebeurd is.

Waarneming / waarnemen

Betekenis: 1. Iets wat je ziet, hoort, voelt of ruikt. 

2. Iets via je zintuigen registreren

Motief

• Betekenis 1: Element dat zich herhaalt (in een verhaal of gedicht)
• Betekenis 2: Reden waarom je iets doet

Interpretatie / interpreteren

• Betekenis 1: Hoe iemand ergens over denkt (Wat is je interpretatie van het verhaal?)
•  Betekenis 2: De manier hoe je iets begrijpt  (Hoe interpreteer jij het kunstwerk?)

Naar behoren

Betekenis: Zoals het eigenlijk zou moeten; zoals het hoort.

"Iemand gedraagt zich naar behoren" oftewel iemand gedraagt zich zoals het hoort.

Recentelijk

Betekenis: Kort geleden / Nog niet lang geleden

Optimaal / optimaliseren

Betekenis: Zo gunstig mogelijk / Zeer goed

Sanctie

• Betekenis: Strafmaatregel

Inzichtelijk

• Betekenis: Zo dat je het goed kunt begrijpen

Filosofie

• Betekenis 1: Wetenschap die zich bezig houdt met het wezen van alle dingen en het leven
• Betekenis 2: Het geheel van ideeën die met elkaar samenhangen 

Continu

Betekenis: Zonder ophouden, voortdurend

Dynamisch

Betekenis: Veranderlijk, beweeglijk

Recensie

• Betekenis: Artikel met je eigen oordeel over een boek, film of uitvoering

Dramatisch

• Betekenis: Heel ernstig, heftig

Alomtegenwoordig

• Betekenis: Overal en tegelijkertijd aanwezig

Ten onrechte / onrecht

Betekenis: Iets dat volgens de wet of je gevoel niet eerlijk is

Termijn

Betekenis: Vastgestelde periode, bepaalde tijd

Symptoom

• Betekenis: Uiterlijk kenmerk van een stoornis, aandoening of ziekte

Consequent

• Betekenis: Steeds op dezelfde manier

Instituut

• Betekenis 1: Instelling (uitleg: kostschool, afdeling van een universiteit, organisatie)
• Betekenis 2: Door velen geaccepteerd maatschappelijk verschijnsel (huwelijk)