Grammatica - zinsdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

Grammatica

herhaling van de zinsdelen

Zinsdelen

Elke zin kun je in stukjes (zinsdelen) verdelen.

Elk stukje heeft een andere naam: pv, wg, ow, lv 

Alles vóór de pv is 1 zinsdeel

Noem twee manieren om de pv te vinden?

De persoonsvorm is altijd een...

1. lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. werkwoord
4. voorzetsel

Wat is de pv?
Mijn vriendin koopt een zak chips.

1. Mijn vriendin
2. koopt
3. een zak chips

Wat is de pv?
Waar lag jouw leesboek?

1. Waar
2. lag

Wat is de pv?
Waarom vind je Nederlands lastig?

Wat is de pv?
In sommige landen lijdt de bevolking onder armoede.

Wat is de pv?
Ik zou een nieuwe fiets gaan uitkiezen.

1. Ik
2. zou
3. gaan
4. uitkiezen

(Werkwoordelijk) gezegde (wg)

Het gezegde bestaat uit ALLE werkwoorden in een zin.
Dus OOK de persoonsvorm.

Let op splitsbare werkwoorden (schrijf...op = opschrijven) 

Noteer het gezegde.
De docent had de opdracht uitgelegd.

Wat is het WG?
Ik ga om 10.00 uur naar school fietsen.

1. ga
2. fietsen
3. ga fietsen
4. ik ga fietsen

Wat is het WG?
Eet jij graag met je handen?

1. Eet
2. jij
3. je handen
4. graag

Wat is het WG?
Ik speel graag een spelletje.

Noteer het wg.
Wanneer mag de kaart verstuurd worden?

Noteer het wg.
Ik pak mijn tas in.

Noteer het wg.
De docent geschiedenis stelde de toets twee keer uit.

Onderwerp (ow)

Je vindt het onderwerp in een zin door te vragen:

Wie/Wat + gezegde?

Dit weekend zal de monteur onze kapotte auto repareren.

Pv: zal
Wg: zal repareren

Vraag:  Wie zal repareren? = de monteur

                                                                                                Onderwerp = de monteur

Onderwerp (ow)

Het onderwerp kan uit één of meerdere woorden bestaan:

 - Ik heb een mooie boswandeling gemaakt.
-  Door de harde wind viel het houten reclamebord om. 

-  De grappige, knappe, lieve, mooie, aantrekkelijke jongen kuste het meisje.

Welke vraag stel je om het onderwerp te vinden?

Wat is het onderwerp?
Heb jij een nieuwe app gedownload?

Wat is het onderwerp?
Katja ziet een prachtige ster in de lucht.

Wat is het ow?
Samen met mij heeft de tandarts een beugelplan gemaakt.

Wat is het onderwerp?
Het blije kind van hiernaast begon opeens te huilen.

Noteer de pv en het ow:
De luchtballon stortte neer in het weiland naast de snelweg

Lijdend voorwerp (lv)

Je vindt het lijdend voorwerp door in een zin te vragen:

Wat/Wie + gezegde + onderwerp?

                                               Ik plak mijn band. 

Persoonsvorm (gezegde): plak

Onderwerp: wie plakt? = ik

Vraag: Wat plak ik? = mijn band.   
Lijdend voorwerp = mijn band.

Welke vraag stel je om het lijdend voorwerp te vinden?

Wat is het lijdend voorwerp?
Ik wil dolgraag een piramide zien.

Wat is het lijdend voorwerp?
Razend gooide de leraar een krijtje door de klas.

Wat is het lijdend voorwerp?
Mijn oude fiets heeft op Marktplaats 150 euro opgeleverd.

Zinsdelen

De zin in zinsdelen verdelen

De zin in zinsdelen verdelen

- Je kunt een zin in delen verdelen: de zinsdelen
- Een zinsdeel is een stukje zin met een bepaalde functie: bijvoorbeeld een plaats of een tijd. 

- Alles wat voor de persoonsvorm staat of kan staan is één zinsdeel.

Streepjes zetten tussen de zinsdelen

-Als je een zin in zinsdelen gaat verdelen, begin je met het vinden van de persoonsvorm.

- Zodra je weet wat de persoonsvorm is, maak je steeds (in je hoofd) een andere zin waarbij je een ander zinsdeel voor de persoonsvorm plaatst.
- Tussen de zinsdelen zet je streepjes. 

Voorbeeld

Sanne en Maartje hebben dat cadeau op maandag aan Greetje gegeven.

Op maandag| hebben| Sanne en Maartje dat cadeau aan Greetje gegeven.

Dat cadeau| hebben| Sanne en Maartje op maandag aan Greetje gegeven.

Aan Greetje| hebben| Sanne en Maartje op maandag dat cadeau gegeven.

Sanne en Maartje / hebben /  dat cadeau / op maandag / aan Greetje / gegeven.

Zet streepjes tussen de zinsdelen:
De verliefde jongen heeft een roos aan het meisje gegeven.

OPDRACHT

Maak in Numo de opdrachten van "zinsdelen"