Renaissance Manierisme Barok

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Renaissance

Waar denk je aan bij het woord Renaissance?

 Renaissance: wedergeboorte klassieke oudheid

 Samengaan kunst en wetenschap

 Vormentaal van de klassieke oudheid: gulden snede, proportie, mens als maat, symmetrie

Uomo universalis

Ontwikkeling wereldse kunst 

Humanisme: studie van de klassieken

Natuurwetenschappelijk onderzoek; universiteiten

Ontdekkingsreizen

Herontdekking schoonheid natuur

Reformatie

https:

Kenmerken vormgeving

- Lineair

- Vlak

- Tektonisch

- Veelheid

- Absolute duidelijkheid

Lineair: plastisch, tastbare duidelijke vorm, gelijkmatige lichtverdeling

Botticelli Geboorte van Venus

Vlak : ruimte-indeling evenwijdig aan beeldvlak

           Centraalperspectief, opstelling evenwijdig aan beeldvlak

Tektonisch: Evenwicht tussen compositie en vorm van schilderij 

Leonardo da Vinci Het Laatste Avondmaal

Op welke manier is hier sprake van evenwicht tussen compositie en vorm van het schilderij?

Tektonisch: Evenwicht tussencompositie en vorm van schilderij 

Horizontaal-verticaalcompositie, symmetrie in beeldopbouw,

evenwichtige kleurverdeling beeldhelften, lijst is begrenzing van schilderij

Leonardo da Vinci Het Laatste Avondmaal

• Veelheid: opsommende verhaaltrent, later domineert het geheel de onderdelen, hierarchie, kleine schilderijtjes in een grote.
  

Perugino    Jezus geeft sleutel aan Petrus 

Absolute duidelijkheid, geen twijfel, menselijk lichaam.

In de Renaissance gaat men uit van het volgende standpunt:

De schepping verdient het om wetenschappelijk bestudeerd te worden.

Leonardo da Vinci doet de volgende uitspraak: 'de schilderkunst als weergave van de zichtbare werkelijkheid en van de menselijke gemoedtoestanden, is de ultieme wetenschap.'

Vasari over Michelangelo.... Toen de David eindelijk voltooid was, onthulde hij het beeld zodat iedereen het kon zien. Zonder twijfel heeft dit standbeeld elk ander in de schaduw gesteld, klassiek of modern, Grieks of Romeins. Niets kan met de David van Michelangelo worden vergeleken, zo volmaakt zijn de proporties en de schoonheid van het voltooide werk. De omtreklijnen van de benen zijn bekwaam getrokken, de heupen zijn fraai gevormd en de ledematen sluiten volmaakt aan bij de romp. De gratie van de figuur en de sereniteit van de houding zijn nooit overtroffen. Voorwaar, wie de David van Michelangelo heeft gezien hoeft van geen enkele beeldhouwer, levend of dood, nog iets anders te zien......

Op de vorige dia zie je Michelangelo's David uit het begin van de 16de eeuw. Hoe kun je duidelijk zien dat hij zich volledig heeft geïnspireerd door de klassieke opvatting over schoonheid.
Leg uit wat deze opvatting "Klassieke schoonheid" inhoudt. Hoe heeft Michelangelo dit in zijn David duidelijk toegepast?

Waar denk je aan bij Maniërisme?

Manierisme

Over de top

Rijksmuseum

Tom Richey explaines

Hofcultuur

Renaissance vs Barok

Renaissance                                                                                            Barok

Lineair                                                                                                       Picturaal

Vlak                                                                                                            Ruimtelijk

Tectonisch                                                                                               A-tectonisch

Veelheid                                                                                                   Eenheid

Absolute duidelijkheid                                                                        Relatieve duidelijkheid  

Picturaal: vlekken, licht-schaduw, stofuitdrukking, trompe l’oeil

Carravaggio

Rembrandt van Rijn

Ruimte: ruimte diagonaal, diepte sprong, repoussoir, doorkijkjes

1636 De blindmaking van Simson 

Dramatiek

Theatraal

Beweging/Dynamiek

Rembrandt van Rijn  -  De Heilige Familie

Eenheid: het ene deel kan niet zonder het andere

Rembrandt van Rijn -  De Nachtwacht

Relatieve duidelijkheid: suggestie, onduidelijke plaats, plafonds, lichtbron

Wat zijn verschillen tussen voorgaande beelden?