10.5 Bloedvaten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

10.5 Bloedvaten

Hoe de verschillende bloedvaten opgebouwd zijn

Hoe de bloedstolling verloopt

Slagaders

- van het hart af

- bijna altijd zuurstofrijk

- dikke stevige wand

- bloed stroomt door bloeddruk

- opgebouwd uit drie lagen (van buiten naar binnen):

Bindweefsel, elastisch bindweefsel en glad spierweefsel, basaal membraan ter versterking van dekweefsel (een cellaag dik)

Haarvaten

- liggen in een orgaan/weefsel

- hebben gezamenlijk een grote diameter

- trage stroomsnelheid

- wand van een cellaag dik (dekweefsel en basaal membraan)

- door openingen in het dekweefsel kan bloedplasma met opgeloste stoffen naar weefsel 

- drie soorten met verschillende doorlaatbaarheid

Typen bloedvaten - bouw

Haarvaten: alleen endotheel en basaal membraan.

Type 1: glad endotheel met

tight-junctions. Er kunnen

nauwelijks stoffen tussen de cellen

door.

Meeste stoffen via diffusie,

endocytose, exocytose.

Typen bloedvaten - bouw

Haarvaten: alleen endotheel en basaal membraan.

Type 2: glad endotheel met poriën.

Op plekken waar extra capaciteit

nodig is: hersenen, nieren en alvleesklier.

Typen bloedvaten - bouw

Haarvaten: alleen endotheel en basaal membraan.

Type 3: endotheel met open structuur.

In organen waar veel contact

tussen bloed en orgaan nodig

is: lever, milt en rode beenmerg.

Aders

- naar het hart toe

- bijna altijd zuurstofarm

- kleppen

- bloed voortgeduwd door omliggende spieren

- opgebouwd uit drie lagen (van buiten naar binnen):

Bindweefsel, elastisch bindweefsel en glad spierweefsel, basaal membraan ter versterking van dekweefsel (een cellaag dik)

slagader en ader

haarvat

Atherosclerose

Is dit bloedvat een ader, haarvat of slagader?

1. Slagader
2. Haarvat
3. Ader

Hoe noem je de vettige stof die een bloedvat nauwer kan maken?

1. cholesterol
2. trombose
3. infarct
4. angina pectoris

BINAS 84 C2
Waarin verschilt een slagader in bouw van een ader?

BINAS 84 E1
Van welk type bloedvaten is de totale doorsnede het grootst?

1. slagaders
2. haarvaten
3. aders

Binas 84 E1
Bij een grotere gezamenlijke diameter van de bloedvaten, wordt de stroomsnelheid van het bloed..

1. Hoger
2. Lager
3. Blijft gelijk

Hoe ontstaat een grotere stroomsnelheid bij inspanning?

1. er komt meer bloed in de bloedbaan
2. de hartslagfrequentie neemt toe
3. het hart pompt per hartslag meer bloed weg
4. organen vragen om meer bloed

..... is het hormoon dat de aanmaak van rode bloedcellen stimuleert, ...... is een eiwit dat meehelpt in de bloedstolling.

1. EPO - Hemoglobine
2. Fibrinogeen - Plaatjesfactor
3. Plaatjesfactor- EPO
4. EPO - Fibrinogeen

Ook bloedvaten verouderen. Met je leeftijd neemt de elasticiteit van de wand van de slagaders af. Heeft de afname van de elasticiteit invloed op de hoogte van de systolische bloeddruk?
Zo ja, daalt of stijgt deze?

1. nee, geen invloed
2. ja, deze stijgt
3. ja, deze daalt

Hemofiliepatiënten missen een van de stollingsfactoren in het bloedplasma. Hun bloed stolt slecht en ze hebben vaak inwendige bloedingen.
Kunnen hemofiliepatiënten een plaatjesprop vormen? Licht toe.

Aspirine (acetylsalicylzuur) remt het samenklonteren van bloedplaatjes. In de volksmond heet dit middel een ‘bloedverdunner’. Licht de naam toe.

Aan de slag

hw niet gemaakt? Maak 45 en 46 van 10.4

 Neem alle stof nog eens goed door (bekijk de lessonups nog een keer of neem het boek door)

maak samenvatting / begrippenlijst

Snap je iets niet, dan kun je extra uitleg vragen.