9.5-1 Bloedvaten 5V 2223

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 9.5 Bloedvaten

Doel 9.5 

Je leert hoe de bloedvaten gebouwd zijn

Typen bloedvaten - bouw

Slagaders en aders: dekweefsel (endotheel), basaal membraan (eiwitten en collageen vezels), elastisch bindweefsel (slagaders), glad spierweefsel, bindweefsel.

Het endotheel is glad zodat

het bloed weinig weerstand

heeft.

Typen bloedvaten - bouw

Sommige aders hebben kleppen om

er voor te zorgen dat bloed de

goede kant op stroomt.

Door de lage bloeddruk in de aders

is dit nodig.

Typen bloedvaten - bouw

Ligging tussen skeletspieren of 

bij slagaders helpt het omhoog

stuwen van het bloed in de aders.

Typen bloedvaten - bouw

Haarvaten: alleen endotheel en basaal membraan.

Type 1: glad endotheel met

tight-junctions. Er kunnen

nauwelijks stoffen tussen de cellen

door.

Meeste stoffen via diffusie,

endocytose, exocytose.

Typen bloedvaten - bouw

Haarvaten: alleen endotheel en basaal membraan.

Type 2: glad endotheel met poriën.

Op plekken waar extra capaciteit

nodig is: hersenen, nieren en alvleesklier.

Typen bloedvaten - bouw

Haarvaten: alleen endotheel en basaal membraan.

Type 3: endotheel met open structuur.

In organen waar veel contact

tussen bloed en orgaan nodig

is: lever, milt en rode beenmerg.

(On)verzadigde vetten

Verzadigd vet:

- Ongezond; kans op 'dichtslibben' aders. Vooral bij dierlijke vetten. Hebben geen dubbele bindingen.

Onverzadigd vet:

- Gezond. Zorgen voor daling cholesterol. Hebben één of meer dubbele bindingen.

Opdracht 

Zoek uit hoe een hartinfarct kan ontstaan als gevolg van een verstopping van een kransslagader

Gebruik de volgende begrippen in je beschrijving: cholesterol, ontsteking, plaquevorming, HDL en LDL, verzadigde vetten, zuurstof tekort, voedingsstoffen te kort

Structuur van vetten

Binding van glycerol met drie vetzuurketens

Verzadigd vetzuur

Verzadigd met H-atomen

Geen dubbele bindingen

Onverzadigd vetzuur

Niet verzadigd met H-atomen

1 dubbele binding

 of meerdere dubbele bindingen (= meervoudig onverzadigd)

Opdracht 

Beschrijf in eigen woorden het proces van de bloedstolling en gebruik hierbij je Binas 84O. Laat in je verhaal de volgende eiwitten terug komen: trombocyten (bloedplaatjes) tromboplastine, fibrinedraden, trombokinase, vit K, weefselfactoren, fibrinogeen, protrombine, trombine, fibrine (de eiwitten staan in willekeurige volgorde).



Beschrijf wat er aan de hand is bij de ziekte trombose. 

Bloedstolling 

1. Het enzym tromboplastine uit beschadigde weefsels en stoffen uit de kapotte bloedplaatjes komen samen met de stollingsfactoren uit het plasma. Een reeks van chemische reacties zorgt voor de activering van het enzym trombokinase

2. trombokinase zorgt dat protrombine (een slapend enzym) wordt geactiveerd tot trombine

3. het enzym trombine zet fibrinogeen om in fibrine. Tussen de fibrinedraden blijven bloedcellen zitten en vormen samen een korst

Doel 9.5 

Je hebt geleerd hoe de bloedvaten gebouwd zijn

Begrippen 9.5 (overig)

slagaders,haarvaten, aders, dekweefsel, basale membraan, bindweefsel, glad spierweefsel, kleppen, plaque, atherosclerose, infarct

Huiswerk

In de online methode.

Leerweg B.

9.5: 4, 8