Tandheelkunde endo les 6

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Tandheelkunde

Endodontologie

Periode 5

Les 5

Programma

Lesweek 1: Introductieweek.

Lesweek 2: De pulpa, het wortelkanaal, functies, taak van de pulpa.

Lesweek 3: Pathologie van de pulpa en peri-apicale aandoeningen.

Lesweek 4: Diagnose en endodontische opening.

Lesweek 5: Endodontische behandeling: preparatie en reiniging van het wortelkanaal.

Lesweek 6: Endodontische behandeling: afsluiten van het wortelkanaal.

Lesweek 7: Bijzondere endodontische behandelingen.

Lesweek 8: Chirurgische endodontie.

Lesweek 9: Toets.

Lesdoelen

• Je kunt diverse speciale aandoeningen van de pulpa benoemen.
• Je kunt de behandeling beschrijven die bij speciale aandoeningen van de pulpa wordt uitgevoerd.

Terugkoppeling vorige les

• Bedankt voor het inleveren van de vragen!
• Deze zijn weer verwerkt in quizvragen.
• Herhaling van de theorie zorgt ervoor dat je het beter onthoudt en dus minder hoeft te leren voor de toets!
  

Wanneer kun je een wortelkanaal niet aflsuiten/opvullen?

Hoe noem je het rubberachtige materiaal waarmee een wortelkanaal opgevuld wordt?

1. Paper point
2. Glasionomeer
3. Kunsthars
4. Guttapercha

Wat is het verschil tussen laterale condensatie en verticale condensatie?

1. Bij laterale condensatie wordt warme guttapercha gebruikt en bij verticale condensatie koude guttapercha.
2. Bij laterale condensatie wordt de guttapercha naar de zijkant van het wortelkanaal geduwd en bij verticale condensatie naar beneden.
3. Laterale condensatie is een speciale techniek voor het opvullen van het wortelkanaal en verticale condensatie is hoe je het aanbrengt.
4. Verticale condensatie bestaat niet.

Hoe noem je de techniek waarbij eerst een warme guttapercha stift wordt geplaatst en daarna met een spuitje in laagjes warme guttapercha in het kanaal wordt gespoten en steeds wordt aangedrukt?

1. Laterale condensatie
2. Drukspuittechniek
3. Obturatietechniek
4. Draagstifttechniek

Speciale behandelingen van de pulpa

• Indirecte pulpaoverkapping.
• Directe pulpaoverkapping.
• Behandeling gevoelige tandhals.
• Vitaalamputatie.
• Vitaalextirpatie.
• Apexificatie.
• Drainage.
• Bleken van een endodontisch behandeld element.
• Wortelfracturen. 

Directe pulpaoverkapping

Indirecte pulpaoverkapping

Indirecte pulpaoverkapping

• Er blijft bij het boren nog wat dentine zitten wat een beetje zacht is geworden.
• Dit omdat er anders een grote kans is dat de zenuw wordt raakt (pulpa expositie).
• Over de verweekte dentine komt een laagje calciumhydroxide en daaroverheen een laagje cement. Daarna composiet.
• Doel: odontoblasten aanzetten tot aanmaken nieuw dentine.
• Dit kan alleen wanneer de patiënt geen pijn heeft.

Directe pulpaoverkapping

• De pulpa ligt bloot (pulpa-exponatie) door cariës profunda of een trauma.
• Er wordt calciumhydroxide op de exponatie aangebracht, daaroverheen een laagje cement. Daarna composiet.
• Doel: voorkomen van endo en vormen van dentinebrug.
• Dit kan alleen als de exponatie klein is en de patiënt geen klachten had.
• Element daarna ieder half jaar controleren op vitaliteit en röntgenfoto maken.

Wat is de oorzaak van een gevoelige tandhals?

Gevoelige tandhals

• Ontstaat door teruggetrokken tandvlees.
• Oorzaak: onvoldoende mondhygiëne, te hard poetsen of te veel zuren.
• Hierdoor komt een deel van het worteldentine bloot te liggen. 
• Behandeling: instructies aan patiënt, advies specifieke tandpasta (niet schurend).
• Bij ernstige gevoeligheid: applicatie met fluoride, oxalaat of hechtlak van kunsthars.
• Doel: bedekken openliggende dentinekanaaltjes.

Opdracht

• Onderzoek in duo's het volgende:
• Wat is vitaalamputatie?
• Wat is vitaalextirpatie?
• Wat is het verschil tussen deze twee?
• We bespreken klassikaal.

Vitaalamputatie

• Bij blijvende frontelementen van kinderen waarbij door trauma de tand is afgebroken en de pulpa breed is geëxponeerd waardoor een directe pulpaoverkapping niet meer mogelijk is. De wortel is nog niet volgroeid.
• Pulpa in de kroon van een element wordt verwijderd.
• Pulpa in de wortel blijft zitten en wordt afgedekt.
• Dit gaat op dezelfde manier als bij een pulpaoverkapping.
• Doel: element kan zich verder vormen.
  
•  Kan ook bij diepe cariës in melkelement.
• Patiënt mag dan nog geen pijnklachten hebben..
• Doel: element behouden zodat deze niet gaan verschuiven.

Vitaalextirpatie

• De inhoud van de wortelpulpa wordt verwijderd met een extirpatienaald.
• Extirpatienaald is een ronde naald met weerhaken.
• Wordt gedaan bij een pulpitis of trauma bij een vitaal volgroeid element.
•  Hierna moet een volledige wortelkanaalbehandeling gedaan worden.

Een vitaalamputatie wordt meestal uitgevoerd bij kinderen.

1. Waar
2. Niet waar

Bij een vitaalextirpatie wordt alleen het zenuwweefsel uit de pulpakamer verwijderd, in de wortel blijft het zitten.

1. Waar
2. Niet waar

Apexificatie

• Bij nog niet afgevormde elementen waarbij de pulpa avitaal is geworden.
• Reinigen pulpaholte tot 2mm voor de apex.
• Vullen met calciumhydroxide.
• Rontgencontrole tot apex is afgevormd.
• Daarna wortelkanaalbehandeling.
• Kan ook met MTA (lichaamsvriendelijk materiaal).
• Zie filmpje op It's Learning.
• Doel: apex laten afvormen. 

Vitaalamputatie en apexificatie wordt beiden bij een niet volgroeid element gedaan, maar wat is het verschil?

1. Bij vitaalamputatie is het element nog vitaal en bij apexificatie avitaal.
2. Bij vitaalamputatie is het element avitaal en bij apexificatie vitaal.

Drainage

• Wanneer er een afvoergang van een element naar de buitenwereld wordt gemaakt om ontstekingsvocht eruit te laten komen. 
• Soms gebeurt dit op een natuurlijke manier, fistel.
• Bij een acute periapicale ontsteking met heftige pijn.
• Element wordt endodontische geopend. Er wordt door de apex gevijld.

Inwendig bleken

• Wanneer er necrose is door een afgestorven pulpa kan een gebitselement verkleuren.
• De necrotische resten worden in de dentinekanaaltjes opgenomen en zorgen voor deze verkleuring.
• De verkleuring kan grijs, blauw of bruin zijn.
• Bij frontelementen vinden patiënten dit vaak storend.
• Na de wortelkanaalbehandeling kun je een element van binnenuit bleken. 

Opdracht

• Zet de stappen van de behandeling voor het bleken van een endodontisch behandeld gebitselement in de juiste volgorde.
• De docent deelt de opdracht uit op papier of je maakt hem in een Word document. 
• Antwoorden invullen in de sleepvraag op de volgende slide.

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Stap 5

Stap 6

De pulpakamer wordt geëtst

Na 1-2 weken komt de patiënt terug, indien nodig wordt de behandeling herhaald

Het element wordt afgesloten met een tijdelijke vulling

De vulling wordt verwijderd en de pulpakamer wordt leeggemaakt.

Het element wordt definitief gevuld met composiet.

Er wordt een papje van natriumperboraat aangebracht in de pulpakamer

Wortelfracturen

• Er is een breuk in een gebitselement waarbij dentine, cement en pulpa betrokken zijn.
• Een wortelfractuur kan horizontaal of verticaal zijn. 
• De behandeling is afhankelijk van de plaats van de fractuur.
• Het element is niet altijd te behouden.

Welk soort wortelfractuur komt door een klap, val of slag?

1. Horizontale wortelfractuur
2. Verticale wortelfractuur

Horizontale wortelfractuur

• Horizontaal = -.
• Oorzaak: klap, val of slag.
• De hoogte van de fractuurlijn en het herstelproces bepalen de prognose van het element. 
• Behandeling: afhankelijk van waar de fractuur zit, spalken, endo of extractie.
• Patiënt moet zo snel mogelijk naar de tandarts gaan.
• Zie filmpje op It's Learning.

Verticale wortelfractuur

• Verticaal= I.
• Oorzaak: avitaal element wordt te zwaar belast en een knobbelwand breekt af naar cervicaal.
• Hoe dieper de breuk loopt, hoe moeilijker te behandelen.
• Soms kan een endo in het deel boven de breuk het element redden.
• Vaak moet het element geëxtraheerd worden. 

Huiswerk

• Lezen uit het boek Tandheelkundige kennis voor tandartsassistenten hoofdstuk 6.6 (blz. 193 t/m 197).
• Maak ook van deze tekst weer 5 vragen (zonder antwoorden) over onderwerpen die jij lastig vindt. 
• Maak de vragen zelf en niet AI!!!
• Lever ze uiterlijk vrijdag 11 oktober in op It's Learning.

Wat vond jij van de les?

Veel theorie, thuis nog een keer nalezen.

Ik kende deze aandoeningen al.

Lastig uit elkaar te houden al deze verschillende aandoeningen

Moeilijk, help!!!!