Beeldspraak

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Vandaag

- korte herhaling van vorige week: alliteratie, assonantie en enjambement met Lesson Up:  5 minuten

- introductie nieuwe begrippen: elisie en beeldspraak: 10 minuten

- opdracht maken + nabespreken: 10 minuten

- woordzoekertje: 5 minuten.

- klaar? lees in je leesboek

Startopdracht (twee minuten):
Vertel in één zin hoe je weekend/week was. Stop een alliteratie of assonantie (of voor de echte helden: allebei!) in je zin.

ENJAMBEMENT

Enjambement: 

- De versregel gaat verder in de volgende versregel -> ze vormen samen één zin.

- Als je gaat voorlezen, stop je dus niet aan het einde van de versregel, maar lees je gelijk door naar de volgende.

- Als er geen leestekens zijn, is er niet persé een enjambement. Kijk goed of de zin verder gaat of dat het een volgende zin is.

Niks aan

Nu gaan we dus zoenen. Geen flauwekul, het was

afgesproken dat we dat nu zouden doen.

Jij kijkt toch ook wel eens naar soaps. Niks aan,

maar iemand moet beginnen anders staan we

hier straks te sterven van de ouderdom. Kom eerst je hoofd

naar voren en ik dan het mijne.

1. Nu gaan we dus zoenen. Geen flauwekul, het was
2. afgesproken dat we dat nu zouden doen.
3. Jij kijkt toch ook wel eens naar soaps. Niks aan,
4. maar iemand moet beginnen anders staan we
5. hier straks te sterven van de ouderdom. Kom eerst je hoofd
6. naar voren en ik dan het mijne.

1. 1. was- afgesproken
2. 1. was-afgesproken 4. we-hier 5. hoofd naar voren
3. 4. we-hier
4. 5. hoofd naar voren

Niks aan

Nu gaan we dus zoenen. Geen flauwekul, het was   

afgesproken dat we dat nu zouden doen.

Jij kijkt toch ook wel eens naar soaps. Niks aan,

maar iemand moet beginnen anders staan we

hier straks te sterven van de ouderdom. Kom eerst je hoofd

naar voren en ik dan het mijne.

Welke term past bij deze strofe van Herman Gorter?
"O ja, ik hou van je,
ik hou zo vrees’lijk van je,
ik wou het helemaal zeggen –
Maar ik kan het toch niet zeggen."

1. sonnet
2. elisie
3. enjambement
4. alliteratie

Wat is beeldspraak?

• Beeldend (figuurlijk - niet letterlijk bedoeld) taalgebruik.
• Beeldspraak heeft altijd met vergelijkingen te maken.

Door middel van beelden:

• Er wordt 'iets' extra duidelijk gemaakt of benadrukt/ krachtig over komen.
• Het trekt de aandacht van de lezer of het verrast de lezer.

Voorbeeld beeldspraak

Veel spreekwoorden en uitdrukkingen zijn beeldspraak. Je maakt taal 'beeldend' en rijker.

Voorbeelden:

• Hij is ook snel op zijn teentjes getrapt. 
• Het regende pijpenstelen.
• Ik krijg een punthoofd van je!

Soorten beeldspraak

Je gebruikt woorden die je niet letterlijk bedoeld.

Figuurlijk taalgebruik

Verschillende soorten:

- vergelijking (met en zonder 'als)

- metafoor

Beeldspraak: Iets wordt vergeleken of vervangen door iets anders, een beeld.

Dat meisje is zo onschuldig als een lammetje

 = werkelijkheid                                          = beeld

Beeldspraak - vergelijking met 'als'

 Er zijn altijd 2 elementen aanwezig:

• object (werkelijkheid) - hetgeen dat ergens mee vergeleken wordt
• beeld - hetgeen waarmee het object vergeleken wordt.

Lachen als een boer die kiespijn heeft.

• object:                 lachen
• beeld:                   een boer met kiespijn

Beeldspraak - vergelijking met 'als'

Mijn broer is zo sterk als een beer.

(object)                               (beeld)

Ik heb geslapen als een roos.

(object)                                  (beeld)

Het voelt zo licht als een veertje.

(object)                                      (beeld)

Beeldspraak - vergelijking met 'als'

Object en beeld worden verbonden door een verbindingswoord.

Lachen als een boer met kiespijn.

• Verbindingswoord: als

In plaats van 'als' zijn ook andere verbindingswoorden mogelijk:

• zoals
• net als
• alsof
• van

Beeldspraak - Metafoor

• Het object (en het verbindingswoord) ontbreekt.
• Alleen het beeld wordt genoemd.

De koning van de wildernis sloop dichterbij.

object:       leeuw

beeld:        de koning van de wildernis.

Oefenen met beeldspraak

Samen kijken we een aflevering van Zondag met Lubach.

Probeer zoveel mogelijk beeldspraak uit de aflevering te halen.

Denk aan de uitleg in deze LessonUp!

Wat weet je nu?

1. Figuurlijk taalgebruik:
vergelijking met 'als' en de metafoor 

2. Beeldspraak herkennen in gedichten en in spreekwoorden en uitdrukkingen.

Beeldspraak in reclame, song- teksten en poëzie:

In de zin "Zij is een koele kikker"
is gebruik gemaakt van beeldspraak.

1. WAAR
2. NIET WAAR

In een gedicht zit vaak beeldspraak.

1. WAAR
2. NIET WAAR

Beeldspraak is altijd figuurlijk.

1. WAAR
2. NIET WAAR

Verhalen horen bij fictie,
poëzie niet.

1. WAAR
2. NIET WAAR

Poë-wat? Precies, wat is poëzie eigenlijk?

1. Iets uit de Middeleeuwen
2. Iets voor kunstenaars
3. Een ander woord voor verhalen
4. Een ander woord voor gedichten

Wat is poëzie?

1. Iets wat je leest in de krant
2. Een verhaal in een boek
3. Een plaatje van een kat
4. Gedichten